Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Zwoleniu - pppzwolen.pl

Załącznik nr 2 do Zarządzenia Nr 10/2024

Dyrektora Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Zwoleniu

z dnia 15 lutego 2024r.

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej

w Zwoleniu

(wersja skrócona)

Spis treści:

Wprowadzenie;

Część I – Standardy ochrony małoletnich w poradni;

Część II – Zasady postępowania pracowników poradni w celu ochrony małoletnich przed krzywdzeniem;

1. Zasady bezpiecznych relacji pracowników poradni z małoletnimi;

1.1 Przestrzeganie praw dziecka/człowieka;

1.2 Komunikacja pracowników poradni z małoletnimi;

1.3 Zakaz stosowania przez pracowników poradni jakiejkolwiek formy przemocy wobec małoletniego, w tym nawiązywania relacji o charakterze seksualnym;

1.4 Kontakt pracowników poradni z małoletnimi;

2. Zasady bezpiecznych relacji między małoletnimi w poradni. Zachowania niedozwolone małoletnich

2.1 Zasady bezpiecznych relacji między małoletnimi;

2.2 Niedozwolone zachowania małoletnich w poradni;

3. Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu

3.1 Korzystanie z komputerów z dostępem do Internetu;

3.2 Korzystanie z telefonów komórkowych oraz innych urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu;

4. Zasady ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami z sieci

5. Zasady ochrony prywatności małoletnich

5.1 Zasady ochrony wizerunku małoletnich;

5.2 Zasady ochrony danych osobowych małoletnich.

Część III. Ścieżki postępowania małoletniego w przypadku doznawania przez niego krzywdy. Procedury interwencyjne w poradni;

Znęcanie się, przemoc fizyczna, słowna, psychiczna stosowane wobec małoletniego, celowe zniszczenie lub kradzież rzeczy małoletniego;

Przemoc domowa stosowana wobec małoletniego;

Nierówne traktowanie - dyskryminacja małoletniego;

Celowe zniszczenie lub kradzież rzeczy małoletniego;

Stosowanie wobec małoletniego cyberprzemocy;

Zagrożenie bezpieczeństwa małoletniego w wyniku sekstingu;

Wysyłanie małoletniemu w Internecie treści szkodliwych, nielegalnych i niepożądanych;

Naruszenie prywatności dotyczące nieodpowiedniego bądź niezgodnego z prawem wykorzystania w sieci danych osobowych lub wizerunku małoletniego;

Nawiązywanie przez małoletniego niebezpiecznych kontaktów w Internecie.

Część IV Materiały pomocnicze - Prawa dziecka oraz wykaz telefonów i adresów mailowych instytucji pomocowych.

I. Wprowadzenie

• W jakim celu zostały wprowadzone Standardy Ochrony Małoletnich?
• Co można w nich znaleźć?
• Prawa dziecka - dlaczego powinno się je znać?

Krzywdzenie dzieci jest niepokojącym problemem, który często występuje we współczesnym świecie. Jednym z najważniejszych celów działania poradni jest chronienie osób małoletnich przed różnymi formami przemocy, przeciwdziałanie wszelkiej dyskryminacji oraz budowanie w niej bezpiecznego i przyjaznego środowiska.

Konieczność ochrony przed różnymi formami krzywdzenia wynika z przekonania, że:

• w obliczu narastającej fali przemocy i agresji wobec dzieci i młodzieży każdy powinien mieć zagwarantowane bezpieczeństwo i ochronę;
• prawa dzieci i człowieka powinny być przestrzegane;
• niedopuszczalne jest stosowanie jakiekolwiek formy przemocy – w każdej sytuacji, w której ktoś może być krzywdzony, musi otrzymać pomoc.

Istotnym i konkretnym działaniem poradni na rzecz ochrony dzieci i młodzieży jest stworzenie warunków do skutecznej pomocy w sytuacjach trudnych oraz warunków do lepszego zabezpieczenia praw. Zadanie to realizuje bardzo ważny dla bezpieczeństwa dokument – Standardy Ochrony Małoletnich obowiązujące w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Zwoleniu. Jest on wyrazem troski o ochronę dzieci i młodzieży w sytuacjach, w których mogą czuć się skrzywdzeni. Troskę tę rozumiemy jako szczególną dbałość o godność oraz o dobro fizyczne i psychiczne.

Do opracowania standardów poradnia została zobowiązana przez państwo – uznano bowiem za pilną potrzebę wprowadzenie systemowego rozwiązania ochrony dzieci i młodzieży przed przemocą fizyczną i psychiczną, edukacyjną, materialną czy cyberprzemocą.

Dlatego też dokument ten został skonstruowany jako zbiór zasad i procedur postępowania, z których można skorzystać w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa lub podejrzenia czy przypuszczenia, że takie sytuacje zagrażają osobom małoletnim.

Standardy Ochrony Małoletnich określają:

1. główne kierunki działań poradni na rzecz ochrony dzieci i młodzieży, zwane w dokumencie „standardami”;

2. zasady, czyli przyjęte w poradni normy postępowania pracowników i małoletnich, dotyczące w szczególności:

• bezpiecznych relacji pracowników poradni z małoletnimi;
• bezpiecznych relacji między małoletnimi;
• korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu;
• ochrony małoletnich przed zagrożeniami z sieci;

3. sposoby postępowania w sytuacjach, w których osoba małoletnia czuje się krzywdzona oraz działania poradni zabezpieczające przed krzywdzeniem i jego skutkami.

Standardy Ochrony Małoletnich stanowią również istotną formę zabezpieczenia praw osób małoletnich. W celu ochrony dzieci i młodzieży przed różnymi formami krzywdzenia bardzo ważna jest znajomość i przestrzeganie praw dziecka.

CZĘŚĆ I

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

Standard I.

Małoletni objęci opieką poradni, ich rodzice i pracownicy poradni znają Standardy Ochrony Małoletnich. Dokument jest dostępny i upowszechniany.

1. Dokument udostępniono na stronie internetowej poradni i znajduje się do wglądu w sekretariacie.

2. Dokument został udostępniony w dwóch wersjach: wersji pełnej oraz skróconej przeznaczonej dla małoletnich i zawierającej informacje dla nich istotne.

3. Informacje istotne dla małoletnich zawarte w dokumencie upowszechniane są w trakcie zajęć/warsztatów prowadzonych przez pracowników poradni, konsultacji, diagnozy, terapii prowadzonych w indywidualnym kontakcie, w trakcie realizowanych programów i warsztatów o charakterze edukacyjnym i profilaktycznym na terenie szkół, przedszkoli i innych placówek oświatowych powiatu białobrzeskiego.

Standard II.

Personel współtworzy i gwarantuje bezpieczne i przyjazne środowisko w poradni.

1. Celem działań wszystkich pracowników poradni jest ochrona małoletnich przed każdą formą krzywdzenia oraz zapewnienie im bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego w poradni.

2. Pracownicy poradni skutecznie reagują w sytuacjach, gdy małoletni są krzywdzeni.

3. Pracownicy zgodnie ze swoimi kompetencjami i rolami, które pełnią w poradni, czuwają nad bezpieczeństwem małoletnich.

Standard III.

Poradnia oferuje rodzicom/opiekunom prawnym informację oraz edukację w zakresie wychowania dzieci bez przemocy oraz ich ochrony przed krzywdzeniem i wykorzystywaniem.

1. Wszyscy rodzice mają dostęp do obowiązujących w poradni Standardów Ochrony Małoletnich oraz znają procedury zgłaszania zagrożeń.

2. Poradnia umożliwia rodzicom oraz opiekunom prawnym małoletnich, poprzez organizację warsztatów, szkoleń, konsultacji indywidualnych – według potrzeb, poszerzanie wiedzy i umiejętności związanych z ochroną dziecka przed zagrożeniami, w tym w Internecie oraz z zakresu metod wychowawczych bez kar fizycznych i krzywdzenia psychicznego dziecka.

Standard IV.

Poradnia zapewnia małoletnim równe traktowanie oraz przestrzeganie ich praw.

1. Poradnia oferuje małoletnim edukację w zakresie praw dziecka, człowieka oraz ochrony przed zagrożeniami przemocą i wykorzystywaniem.

2. Małoletni są poinformowani, do kogo mają się zgłosić po pomoc i radę w przypadku krzywdzenia lub wykorzystywania.

3. W poradni dostępne są materiały edukacyjne w zakresie: praw dziecka oraz ochrony przed przemocą i wykorzystywaniem seksualnym oraz zasad bezpieczeństwa w Internecie (broszury, ulotki, informacje umieszczane na tablicy ogłoszeń).

4. W poradni wyeksponowane są informacje dla dzieci i młodzieży dotyczące możliwości uzyskania przez nich pomocy w trudnej sytuacji, w tym numery bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży.

Standard V.

Organizacja postępowania na wypadek krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletnich zapewnia ich skuteczną ochronę.

1. Określone są sposoby postępowania pracowników w sytuacjach krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego, tj.:

1) przemocy rówieśniczej,

2) przemocy domowej,

3) niedozwolonych zachowań personelu wobec małoletnich,

4) cyberprzemocy.

2. Postępowanie na wypadek krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego nie może naruszać jego godności, wolności, prawa do prywatności oraz nie może powodować szkody na jego zdrowiu psychicznym lub fizycznym (poczucie krzywdy, poniżenia, zagrożenia, wstydu).

3. W poradni ustalone są zasady wsparcia małoletniego po ujawnieniu doznanej przez niego krzywdy.

4. W poradni wskazano osoby odpowiedzialne za realizację procedur dotyczących zdarzeń zagrażających małoletniemu i udzielenia mu wsparcia.

Standard VI.

W poradni wzmacniane jest poczucie bezpieczeństwa małoletnich w obszarze relacji społecznych oraz ochrony przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami z sieci.

1. W poradni opracowano zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi a personelem.

2. W poradni określono wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone.

3. W poradni opracowano zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci internetowej oraz procedury ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalanymi w innej formie.

4. W poradni opracowano i wdrożono procedury chroniące małoletnich przed krzywdzeniem w sytuacjach:

1) przemocy fizycznej

2) przemocy psychicznej,

3) przemocy domowej,

4) przemocy seksualnej,

5) cyberprzemocy.

5. Pracownicy poradni realizują plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu doznanej przez niego krzywdy.

Standard VII.

Działania podejmowane w ramach ochrony małoletnich przed krzywdzeniem są dokumentowane.

Wskaźniki realizacji standardu:

1. W poradni prowadzony jest rejestr spraw zgłaszanych i rozpatrywanych w związku z podejrzeniem lub krzywdzeniem małoletnich.

2. Osoby upoważnione do przyjmowania zgłoszeń związanych z krzywdzeniem małoletnich składają oświadczenie o zachowaniu poufności i zobowiązanie do zachowania bezpieczeństwa uzyskanych danych osobowych.

Standard VIII.

Poradnia monitoruje i okresowo weryfikuje zgodność prowadzonych działań z przyjętymi zasadami i procedurami ochrony małoletnich.

Wskaźniki realizacji standardu:

1. Przyjęte zasady i realizowane sposoby ochrony małoletnich są weryfikowane – przynajmniej raz na dwa lata.

2. Zasady monitoringu i kontroli standardów ochrony małoletnich określa dyrektor poradni.

CZĘŚĆ II

ZASADY POSTĘPOWANIA PRACOWNIKÓW PORADNI W CELU OCHRONY MAŁOLETNICH PRZED KRZYWDZENIEM

1. ZASADY BEZPIECZNYCH RELACJI PRACOWNIKÓW PORADNI Z MAŁOLETNIMI

Zasady ogólne:

1. Pracownicy dbają o bezpieczeństwo małoletnich podczas pobytu w poradni.

2. Pracownicy wspierają małoletnich w pokonywaniu trudności, uwzględniając ich umiejętności rozwojowe oraz możliwości wynikające z niepełnosprawności oraz specjalnych potrzeb edukacyjnych.

3. Pracownicy podejmują wobec małoletnich działania wychowawcze, mające na celu kształtowanie prawidłowych postaw – wyrażanie emocji w sposób niekrzywdzący innych, niwelowanie zachowań agresywnych, promowanie zasad „dobrego wychowania”.

4. Zasady bezpiecznych relacji personelu z uczniami obowiązują wszystkich pracowników poradni.

1.1 Przestrzeganie praw dziecka/człowieka

Pracownicy poradni

1. Przestrzegają praw dziecka/człowieka i chronią je.

2. Upowszechniają wiedzę o prawach dziecka - podejmują problematykę praw człowieka/ dziecka na zajęciach/warsztatach prowadzonych na terenie poradni oraz w trakcie innych działań poradni – zgodnie z zadaniami statutowymi.

3. Zapewniają małoletnim dostęp do pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

4. Nie ujawniają spraw omawianych na posiedzeniu rady pedagogicznej, które mogą naruszać dobro osobiste małoletnich lub ich rodziców.

5. Nie rozpowszechniają informacji dotyczących rodziny danego małoletniego, np. wykształcenie rodziców, ewentualne problemy rodzinne (np. alkoholizm, narkomania, rozwód).

6. Nie upubliczniają i nie rozpowszechniają informacji o życiu prywatnym małoletnich i nie zdradzają tajemnicy ich korespondencji - także jeśli chodzi wiadomości e-mail czy inne wysłane drogą elektroniczną.

7. Szanują prawo małoletniego do prywatności – jeśli konieczne jest odstąpienie od zasady poufności, w celu ochrony danego małoletniego, wyjaśniają mu to tak, jak to jest możliwe.

8. Nie ujawniają informacji wrażliwych dotyczących małoletniego osobom nieuprawnionym (wizerunek małoletniego, informacje o jego sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej).

9. Nie utrwalają wizerunku małoletniego (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych lub poradni, jeśli poradnia nie uzyskała zgód rodziców/opiekunów prawnych oraz samych małoletnich.

10. Nie dokonują zatrzymywania jakiejkolwiek własności małoletniego, np. telefonu.

11. W trosce o ochronę zdrowia małoletnich czuwają nad ich bezpieczeństwem.

12. W czasie pobytu małoletnich w poradni zapewniają im warunki ochrony przed przemocą, uzależnieniami oraz innymi przejawami patologii społecznej.

13. Dają małoletnim gwarancję nietykalności cielesnej - nie stosują wobec nich żadnych form przemocy.

14. Szanują godność małoletnich.

15. Równo traktują małoletnich, niezależnie od wyznawanej przez nich religii lub światopoglądu, pod warunkiem, że nie naruszają nimi moralności, praw i wolności innych osób oraz porządku i bezpieczeństwa publicznego.

16. Doceniają i szanują wkład małoletnich w podejmowane działania i traktują ich równo bez względu na ich płeć, orientację seksualną, sprawność/ niepełnosprawność, status społeczny, etniczny, kulturowy. Unikają faworyzowania oraz wszelkich przejawów dyskryminacji.

17. Konstruktywnie rozwiązują konflikty małoletnich z personelem i rówieśnikami. Przyznają prawo dowiedzenia/uzasadnienia swoich racji w sytuacji konfliktu.

1.2 Komunikacja pracowników poradni z małoletnimi

Pracownicy poradni

1. Okazują zrozumienie dla trudności i problemów małoletnich.

2. Dają małoletnim prawo do odczuwania i mówienia o swoich emocjach, do wyrażania własnego zdania oraz prawo do bycia wysłuchanym.

3. Nie zawstydzają, nie upokarzają, nie lekceważą i nie obrażają małoletnich.

4. Nie poniżają małoletniego, nie wyśmiewają i nie ośmieszają go, np. stosując ośmieszające przezwiska i zdrobnienia.

5. Nie wytykają błędów małoletniego w sposób, który ich rani.

6. Nie grożą małoletnim, nie wyrażają dezaprobaty wobec ich zachowania czy postępów w nauce w sposób uwłaczający godności i poczuciu własnej wartości.

7. Nie reagują złośliwością, sarkazmem na zachowanie małoletnich, nie żartują w sposób, który obniża ich poczucie własnej wartości.

8. Reagują na zachowanie małoletniego w taki sposób, aby nie czuł się zraniony, zmuszony do obrony czy do kontrataku.

9. Nie podnoszą głosu, nie krzyczą na małoletniego w sytuacji innej niż wynikająca z potrzeby zapewnienia mu bezpieczeństwa.

10. W procesie rozwiązywania konfliktu dbają o komunikację dającą małoletnim poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego i psychospołecznego, chroniącą ich od poczucia, że rozwiązanie konfliktu jest dla nich krzywdzące i rodzi poczucie niesprawiedliwości, zlekceważenia czy odrzucenia.

11. Metody dyscyplinowania małoletnich dobierają adekwatnie do ich wieku i poziomu rozwoju. Metody te nie mogą naruszać godności i nietykalności osobistej (zakaz stosowania kar fizycznych).

1.3 Zakaz stosowania przez pracowników poradni jakiejkolwiek formy przemocy wobec małoletniego, w tym nawiązywania relacji o charakterze seksualnym

Pracownicy poradni

1. Nie łamią obowiązującego prawa, ustalonych norm i zasad. Wszyscy małoletni są przez nich traktowani sprawiedliwie. Pracownicy poradni nie dzielą małoletnich i nie dyskryminują (ze względu na pochodzenie, poczucie tożsamości, wiek, płeć, status materialny, wygląd zewnętrzny, wiedzę i umiejętności).

2. Nie wykorzystują wobec małoletnich relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby).

3. Nie stosują żadnej formy przemocy fizycznej wobec małoletnich, np.: zabieranie rzeczy, niszczenie rzeczy, bicie, popychanie, szturchanie, ograniczenie swobody ruchu, szczypanie, pociągnięcie za włosy, bicie przedmiotami, wykręcanie rąk.

4. Nie stosują żadnej formy przemocy psychicznej wobec małoletnich, np. takiej jak:

1) izolowanie, pomijanie, obniżanie statusu małoletniego w grupie,

2) stygmatyzowanie z powodu ich zdrowia, osiągnięć edukacyjnych, wyglądu, orientacji seksualnej, światopoglądu czy sytuacji majątkowej,

3) wyszydzanie, wyśmiewanie, ośmieszanie, poniżanie, wyzywanie, grożenie,

4) nadmierne, wygórowane wymagania, zastraszanie, obrażanie ich godności, stosowanie kar,

5) agresywne wypowiedzi, komentarze i ataki na czatach, komunikatorach i forach internetowych.;

6) rozpowszechnianie jakichkolwiek poniżających małoletnich materiałów czy śledzenie w sieci ich poczynań i ich upublicznianie.

5. Nie stosują naruszających godność małoletnich wypowiedzi o podtekście seksualnym, nie nawiązują w wypowiedziach do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej, w tym:

1) nie czynią komentarzy na temat ciała/wyglądu/ubioru z podtekstem seksualnym,

2) nie stosują dyskryminujących komentarzy odnoszących się do płci,

3) nie stosują wulgarnych lub niestosownych dowcipów i żartów,

4) nie piszą do małoletnich wulgarnych lub dwuznacznych smsów, e-maili,

5) nie publikują żadnych prywatnych zdjęć ani innych informacji o małoletnich i ich rodzinach w osobistych mediach społecznościowych, bez zgody zainteresowanych stron,

6) nie wdają się w prywatne rozmowy małoletnich w mediach społecznościowych, nie zamieszczają komentarzy i nie udostępniają zdjęć, w jakimkolwiek podtekście lub kontekście, które mogłyby małoletnim wyrządzić krzywdę.

6. Nie naruszają nietykalności osobistej małoletnich.

7. Nie zachowują się wobec małoletnich w sposób niestosowny, poufały, dwuznaczny.

8. Nie zmuszają małoletnich do odbycia jakiejkolwiek aktywności o charakterze seksualnym.

9. Nie prowokują nieodpowiednich kontaktów.

10. Informują małoletnich, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, mogą o tym powiedzieć wskazanej osobie i mogą oczekiwać odpowiedniej reakcji lub pomocy.

11. Przy każdej rozmowie o charakterze indywidualnym, na życzenie małoletniego zapewniają obecność innej osoby dorosłej.

12. W sytuacjach wymagających czynności pielęgnacyjnych i higienicznych wobec małoletnich, unikają innego kontaktu fizycznego niż niezbędny.

1.4 Kontakt pracowników z małoletnimi

Pracownicy poradni

1. Kontaktując się z małoletnimi, pracownicy traktują ich podmiotowo.

2. Kontakt pracowników z małoletnimi nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, nie może wiązać się z jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy.

3. Co do zasady kontakt z małoletnimi powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i dotyczyć celów mieszczących się w zakresie obowiązków personelu.

4. Pracownicy nie zapraszają małoletnich do swojego miejsca zamieszkania, nie spotykają się z nimi prywatnie poza godzinami pracy.

5. Pracownicy nie nawiązują kontaktów z małoletnimi poprzez przyjmowanie bądź wysyłanie do nich zaproszeń w mediach społecznościowych. Nie kontaktują się z nimi poprzez prywatne kanały komunikacji (prywatny telefon, e-mail, komunikatory, profile w mediach społecznościowych).

6. Jeśli zachodzi taka konieczność, właściwą formą komunikacji z małoletnimi poza godzinami pracy są kanały służbowe (e-mail, telefon służbowy), a rodzice/ opiekunowie prawni uczniów muszą wyrazić zgodę na taki kontakt.

7. Utrzymywanie relacji towarzyskich lub rodzinnych (jeśli małoletni i ich rodzice/opiekunowie są osobami bliskimi dla pracownika) wymaga zachowania poufności wszystkich informacji dotyczących innych małoletnich i ich rodziców/opiekunów.

2. ZASADY BEZPIECZNYCH RELACJI MIĘDZY MAŁOLETNIMI W PORADNI.

ZACHOWANIA NIEDOZWOLONE MAŁOLETNICH

2.1 Zasady bezpiecznych relacji między małoletnimi

1. Małoletni mają prawo do przebywania w bezpiecznym środowisku. Pracownicy poradni chronią małoletnich i zapewniają im bezpieczeństwo.

2. Małoletni uznają prawo innych małoletnich do odmienności i zachowania tożsamości ze względu na: pochodzenie etniczne, geograficzne, narodowe, religię, status ekonomiczny, cechy rodzinne, wiek, płeć, orientację seksualną, cechy fizyczne, niepełnosprawność. Nie naruszają praw innych – nikogo nie dyskryminują ze względu na jakąkolwiek jego odmienność.

3. Zachowanie i postępowanie małoletniego wobec kolegów/ innych osób nie narusza ich poczucia godności/ wartości osobistej. Małoletni są zobowiązani do respektowania praw i wolności osobistych swoich kolegów i koleżanek, ich prawa do własnego zdania, do poszukiwań i popełniania błędów, do własnych poglądów, wyglądu i zachowania – w ramach społecznie przyjętych norm i wartości.

4. Kontakty między małoletnimi cechuje zachowanie wysokiej kultury osobistej, np. używanie zwrotów grzecznościowych typu proszę, dziękuję, przepraszam; uprzejmość; życzliwość; poprawny, wolny od wulgaryzmów język; kontrola swojego zachowania i emocji; wyrażanie sądów i opinii w spokojny sposób, który nikogo nie obraża i nie krzywdzi.

5. Budują wzajemne relacje poprzez niwelowanie konkurencyjności między sobą w różnych obszarach życia, wzajemne zrozumienie oraz konstruktywne, bez użycia siły rozwiązywanie problemów i konfliktów między sobą. Akceptują i szanują siebie nawzajem.

6. Małoletni okazują zrozumienie dla trudności i problemów kolegów/koleżanek. Nie kpią, nie szydzą z ich słabości, nie wyśmiewają ich, nie krytykują.

7. W kontaktach między sobą nie zachowują się prowokacyjnie i konkurencyjnie. Nie powinni również mieć poczucia zagrożenia czy odczuwać wrogości ze strony kolegów.

8. Małoletni mają prawo do własnych poglądów, ocen i spojrzenia na świat oraz wyrażania ich, pod warunkiem, że sposób ich wyrażania wolny jest od agresji i przemocy oraz nikomu nie wyrządza krzywdy.

9. Bez względu na powód, agresja i przemoc fizyczna, słowna lub psychiczna wśród małoletnich nigdy nie może być przez nich akceptowana lub usprawiedliwiona. Małoletni nie mają prawa stosować z jakiegokolwiek powodu słownej, fizycznej i psychicznej agresji i przemocy wobec innych.

10. Małoletni mają obowiązek przeciwstawiania się wszelkim przejawom brutalności i wulgarności oraz informowania pracowników poradni o zaistniałych zagrożeniach.

11. Jeśli małoletni jest świadkiem stosowania przez innego małoletniego jakiejkolwiek formy agresji lub przemocy, ma obowiązek reagowania na nią, np.: pomaga ofierze, chroni ją, szuka pomocy dla ofiary u osoby dorosłej (zgodnie z obowiązującymi procedurami).

12. Małoletni znają obowiązujące w poradni procedury bezpieczeństwa – wiedzą, jak zachowywać się w sytuacjach, które zagrażają ich bezpieczeństwu lub bezpieczeństwa innych, gdzie i do kogo dorosłego mogą się w zwrócić o pomoc.

13. Jeśli małoletni stał się ofiarą agresji lub przemocy, może uzyskać w poradni pomoc, zgodnie z obowiązującymi w niej procedurami.

2.2. Niedozwolone zachowania małoletnich w poradni

1. Stosowanie agresji i przemocy wobec innych osób:

1) agresji i przemocy fizycznej w różnych formach, np.:

• bicie/uderzenie/popychanie/kopanie/opluwanie;
• wymuszenia;
• napastowanie seksualne;
• nadużywanie swojej przewagi nad inną osobą;
• fizyczne zaczepki;
• zmuszanie innej osoby do podejmowania niewłaściwych działań;
• rzucanie w kogoś przedmiotami;

2) agresji i przemocy słownej w różnych formach, np.:

• obelgi, wyzwiska;
• wyśmiewanie, drwienie, szydzenie;
• bezpośrednie obrażanie ofiary;
• plotki i obraźliwe żarty, przedrzeźnianie;
• groźby;

3) agresji i przemocy psychicznej w różnych formach, np.:

• poniżanie;
• wykluczanie/izolacja/milczenie/manipulowanie;
• pisanie na ścianach (np. w toalecie lub na korytarzu);
• wulgarne gesty;
• śledzenie/szpiegowanie;
• obraźliwe SMSy i MMSy;
• wiadomości na forach internetowych lub tzw. pokojach do czatowania;
• telefony i e-maile zawierające groźby (poniżające, wulgarne, zastraszające);
• niszczenie/zabieranie rzeczy należących do innej osoby;
• straszenie;
• szantażowanie.

2. Stwarzanie niebezpiecznych sytuacji w poradni, np. rzucanie jakąś rzeczą, niebezpiecznych przedmiotów i substancji (np. noży, zapalniczek), używanie ognia na terenie poradni.

3. Nieuzasadnione, bez zgody prowadzącego opuszczanie sali, gdzie odbywają sią zajęcia; wyjście bez zezwolenia poza teren poradni.

4. Celowe nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas zajęć organizowanych w poradni.

5. Celowe zachowania zagrażające zdrowiu bądź życiu.

6. Uleganie nałogom, np. palenie papierosów, picie alkoholu.

7. Rozprowadzanie i stosowanie narkotyków/ środków odurzających.

8. Niestosowne odzywanie się do innych osób, używanie wulgaryzmów.

9. Przywłaszczenie własności lub celowe niszczenie, nieszanowanie własności innych osób oraz własności poradni.

10. Wyłudzanie pieniędzy lub innych rzeczy.

11. Rozwiązywanie w sposób siłowy konfliktów, udział w bójce.

12. Szykanowanie innych osób z powodu odmienności przekonań, religii, światopoglądu, płci, poczucia tożsamości, pochodzenia, statusu ekonomicznego i społecznego, niepełnosprawności, wyglądu.

13. Znęcanie się (współudział w znęcaniu się, zorganizowana przemoc, zastraszanie).

14. Aroganckie/niegrzeczne zachowanie, wulgaryzmy, kłamanie, oszukiwanie.

15. Fotografowanie, nagrywanie dźwięku lub filmowanie zdarzeń z udziałem innych osób bez ich zgody.

16. Stosowanie wobec innych osób różnych form cyberprzemocy.

3. ZASADY KORZYSTANIE PRZEZ MAŁOLETNICH Z URZĄDZEŃ ELEKTRONICZNYCH Z DOSTĘPEM DO INTERNETU.

3.1 Korzystanie z komputerów z dostępem do Internetu.

1. Małoletni nie mają dostępu do infrastruktury sieciowej poradni.

2. Sieć jest monitorowana w taki sposób, aby możliwe było zidentyfikowanie sprawców ewentualnych nadużyć.

3. Rozwiązania organizacyjne na poziomie poradni bazują na aktualnych standardach bezpieczeństwa.

4. Na wszystkich komputerach z dostępem do Internetu na terenie poradni jest zainstalowane oraz systematycznie aktualizowane oprogramowanie antywirusowe, antyspamowe.

5. W poradni jest wyznaczona osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo sieci.

3.2 Korzystanie z telefonów komórkowych oraz innych urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu.

1. Każdy ma prawo korzystać na terenie poradni z telefonu komórkowego oraz innych urządzeń elektronicznych zgodnie z ustalonymi w zasadami.

2. Przez pojęcie „telefon komórkowy” rozumie się także smartfon, urządzenie typu smartwatch, itp.

3. Przez pojęcie „inne urządzenia elektroniczne” rozumie się także tablet, odtwarzacz muzyki, słuchawki, itp.

4. Małoletni przynoszą do poradni telefony komórkowe oraz inny sprzęt elektroniczny na własną odpowiedzialność, za zgodą rodziców.

5. Poradnia nie ponosi odpowiedzialności za zaginięcie lub zniszczenie czy kradzież sprzętu przynoszonego przez małoletnich.

6. Małoletni nie mogą korzystać z telefonu komórkowego oraz innych urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu podczas diagnozy, zajęć, treningów, warsztatów.

7. Małoletni ma obowiązek wyłączyć lub wyciszyć telefon (bez wibracji) i schować go w torbie/plecaku przed rozpoczęciem diagnozy. Telefon pozostaje niewidoczny zarówno dla ucznia, jak i pozostałych osób.

8. Telefony i inne urządzenia elektroniczne (np. tablety) można wykorzystywać podczas zajęć w celach dydaktycznych pod opieką oraz za zgodą prowadzącego zajęcia. Małoletni może korzystać z telefonu, a także innych urządzeń elektronicznych w celu wyszukania informacji niezbędnych do realizacji zadań podczas zajęć, po uzyskaniu zgody prowadzącego dane zajęcia lub na jego wyraźne polecenie.

9. Jeśli małoletni czeka na ważną informację (połączenie, SMS, etc.) ma obowiązek poinformować o tym fakcie, poprosić o pozwolenie na skorzystanie z telefonu i ustalić sposób odebrania tej wiadomości. Dotyczy to także sytuacji, gdy wystąpiła pilna potrzeba skontaktowania się, np. z rodzicami lub w innej ważnej sprawie.

10. Na terenie poradni zakazuje się małoletnim filmowania, fotografowania oraz utrwalania dźwięku na jakichkolwiek nośnikach cyfrowych. Nie dotyczy to wydarzeń odbywających się w poradni, na rejestrację których udzielono zgody.

11. Nagrywanie dźwięku i obrazu za pomocą telefonu lub innych urządzeń jest możliwe jedynie za zgodą osoby nagrywanej lub fotografowanej. Niedopuszczalne jest nagrywanie lub fotografowanie sytuacji niezgodnych z powszechnie przyjętymi normami etycznymi i społecznymi oraz przesyłanie treści obrażających inne osoby

4. ZASADY OCHRONY MAŁOLETNICH PRZED TREŚCIAMI SZKODLIWYMI I ZAGROŻENIAMI Z SIECI.

1. Poradnia ma obowiązek podejmować działania zabezpieczające przed dostępem do tych treści z sieci, które mogą zagrażać prawidłowemu rozwojowi dzieci i młodzieży.

2. Pod pojęciem „treści szkodliwe i zagrożenia z sieci” rozumiane są:

• treści szkodliwe, niedozwolone, nielegalne i niebezpieczne dla zdrowia (pornografia, treści obrazujące przemoc, promujące działania szkodliwe dla zdrowia i życia dzieci, popularyzujące ideologię faszystowską i działalność niezgodną z prawem, nawołujące do samookaleczeń i samobójstw, korzystania z narkotyków,
• treści stwarzające niebezpieczeństwo werbunku dzieci do organizacji nielegalnych i terrorystycznych,
• różne formy cyberprzemocy, np. nękanie, straszenie, szantażowanie z użyciem sieci, publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć, filmów z użyciem sieci oraz podszywanie się w sieci pod kogoś wbrew jego woli.

3. Podstawowe działania zabezpieczające małoletnich przed dostępem do treści szkodliwych i zagrożeń z sieci:

• monitorowanie działania i aktualizowanie programu antywirusowego, zapory sieciowej, stosowanie filtrów antyspamowych,
• propagowanie zasad bezpiecznego korzystania z sieci oraz uświadamiających zagrożenia płynące z użytkowania różnych technologii komunikacyjnych podczas prowadzonych indywidualnie spotkań z pedagogiem i psychologiem.
• podejmowanie interwencji w każdym przypadku ujawnienia lub podejrzenia cyberprzemocy lub ujawnienie niebezpiecznych treści,
• określenie wyznaczonych osób w poradni, do których należy się zwrócić oraz działania, które należy podjąć w sytuacji znalezienia niebezpiecznych treści na komputerze lub zjawiska doświadczonej/ zaobserwowanej cyberprzemocy.

5. ZASADY OCHRONY PRYWATNOŚCI MAŁOLETNICH.

5.1 Zasady ochrony wizerunku małoletnich

• Poradnia uznając prawo małoletniego do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku małoletniego, zgodnie z obowiązującym prawem.
• Upublicznianie wizerunku małoletniego do 16 lat, utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga wyrażenia zgody osoby sprawującej władzę rodzicielską lub opiekę nad dzieckiem.
• Osoba małoletnia powyżej 16. roku życia ma prawo do wyrażenia zgody samodzielnie.
• Jeżeli wizerunek małoletniego stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodziców/opiekunów lub małoletniego powyżej 16 roku życia na utrwalanie wizerunku nie jest wymagana. Zabrania się umieszczania informacji pozwalających ustalić tożsamość osób ujętych na zdjęciu lub innej formy publikacji.

5.2 Zasady ochrony danych osobowych małoletnich

• W poradni opracowano zasady przetwarzania danych osobowych oraz zasady zachowania bezpieczeństwa przetwarzania.
• Dyrektor poradni wdrożył odpowiednie środki techniczne i organizacyjne w celu zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych.
• Dane osobowe małoletnich udostępniane są wyłącznie podmiotom uprawnionym do ich uzyskania.

CZĘŚĆ III ŚCIEŻKI POSTĘPOWANIA MAŁOLETNIEGO W PRZYPADKU DOZNAWANIA PRZEZ NIEGO KRZYWDY

(procedury interwencyjne w poradni)

Rodzaj krzywdy

Znęcanie się, przemoc fizyczna, słowna, psychiczna stosowane wobec małoletniego.

Opis sytuacji:

Ktoś stosuje wobec Ciebie przemoc lub jest agresywny, nęka Cię w różny sposób, znęca się nad Tobą, np. stosuje:

• Przemoc fizyczną: atak, napastowanie seksualne, nadużywanie swojej przewagi nad inną osobą, fizyczne zaczepki lub dokuczanie, zmuszanie innej osoby do robienia nieprzyjemnych rzeczy, rzucanie w kogoś przedmiotami.
• Przemoc słowną: obelgi, bezpośrednie obrażanie, plotki i obraźliwe żarty, groźby. Przemoc słowna może być także wymierzona w rodzinę i w przyjaciół po to, aby jeszcze bardziej jej dokuczyć.
• Przemoc psychiczną: poniżanie, wykluczanie/izolacja/milczenie, obraźliwe pisanie, wulgarne gesty, śledzenie/szpiegowanie, obraźliwe SMS-y i MMS-y, wiadomości na forach internetowych lub tzw. „pokojach do czatowania” (które z reguły są anonimowe w odróżnieniu od SMS-ów, pochodzących z konkretnych telefonów); telefony i e-maile (zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające); niszczenie rzeczy należących do kogoś innego; straszenie; gapienie się; szantażowanie.

Ścieżka postępowania małoletniego

1. Jeśli nie czujesz się bezpiecznie, powiedz o tym pracownikowi w poradni. Przedstaw mu sytuację, jeśli masz świadków przemocy stosowanej wobec Ciebie, poinformuj o tym pracownika poradni. Poproś o reakcję, wsparcie i pomoc. Poinformuj także rodziców o tym, co Cię spotyka.

2. Pracownik poradni, do którego się zgłosiłeś, podejmie działania, mające na celu wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. Działania te może podjąć we współpracy z rodzicami, jeśli wyrażą oni wolę uczestniczenia w postępowaniu wyjaśniającym.

Działania poradni:

Poradnia bezzwłocznie podejmie działania mające na celu powstrzymanie i wyeliminowanie tego zjawiska. Obowiązkiem każdego pracownika, który zaobserwował fakt jakiejkolwiek przemocy czy agresji lub został o nim poinformowany jest przerwanie tego zachowania.

3. Po wyjaśnieniu okoliczności i ustaleniu rodzaju zachowań przemocowych wobec Ciebie, wysłuchaniu wyjaśnień ich sprawcy / sprawców przemocy, pracownik poradni podejmie stosowne, zgodne z procedurą działania.

Działania poradni:

Wobec małoletniego przejawiającego zachowania agresywne stosuje się określone konsekwencje przewidziane w procedurze.

4. Jeśli będziesz potrzebować dodatkowego wsparcia emocjonalnego - poproś o rozmowę z psychologiem.

Działania poradni:

Psycholog może Ci udzielić pomocy psychologicznej oraz wskazać, jak należy radzić sobie w tego typu sytuacjach. Pomocy tej udzielać Ci może systematycznie, dopóki będzie Ci ona potrzebna.

5. Jeśli sytuacja nie ulegnie zmianie i w dalszym ciągu ktoś będzie się nad Tobą znęcał, ponownie poinformuj o tym pracownika poradni oraz swoich rodziców. Wspólnie z nim i rodzicami możesz też przedstawić sprawę dyrektorowi poradni, który zastosuje kolejne, przewidziane prawem konsekwencje wobec sprawcy/sprawców przemocy.

Działania poradni:

W przypadku poważnego naruszenia nietykalności osobistej dyrektor poradni zgłasza sprawę agresji fizycznej na policję/do sądu w celu wyciągnięcia konsekwencji prawnych wobec agresora.

Rodzaj krzywdy

Celowe zniszczenie lub kradzież rzeczy małoletniego.

Ktoś (osoba Ci znana lub nieznana) okradł Cię, przywłaszczył sobie rzecz, która należała do Ciebie. Ktoś celowo zniszczył rzeczy należące do Ciebie.

Ścieżka postępowania małoletniego

1. Zgłoś zdarzenie kradzieży lub zniszczenia Twoich rzeczy pracownikowi poradni - przedstaw mu, kiedy, gdzie i w jakich okolicznościach to się stało. Poinformuj o ewentualnych świadkach zdarzenia.

2. Powiedz o tym zdarzeniu swoim rodzicom.

3. O zaistniałym zdarzeniu możesz opowiedzieć pracownikowi poradni, który zgodnie z Twoimi potrzebami, udzieli Ci wsparcia pedagogiczno-psychologicznego lub inną formę pomocy.

Działania poradni:

• Pracownik poradni informuje rodziców oraz dyrektora poradni o zaistniałym zdarzeniu.
• Przeprowadza rozmowę ze świadkami – jeśli tacy są wskazani.
• Jeżeli sprawca celowego zniszczenia lub kradzieży Twojej rzeczy został ustalony lub wskazany, poradnia informuje o tym jego rodziców.
• Jeśli w wyniku postępowania wyjaśniającego nie jest możliwe ustalenie sprawcy kradzieży, poradnia poinformuje Twoich rodziców o kradzieży lub zniszczeniu należącej do Ciebie rzeczy oraz przekaże rodzicom informację o możliwości zgłoszenia tego faktu policji.

Rodzaj krzywdy

Przemoc domowa stosowana wobec małoletniego

Przemoc domowa – to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające twoje prawa lub dobra osobiste, w szczególności:

1) narażające Cię na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,

2) naruszające twoją godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną – np. namawianie lub zmuszanie Cię przez dorosłego do uczestniczenia w prawnie zabronionych czynnościach seksualnych,

3) powodujące szkody na Twoim zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące twoje cierpienie,

4) ograniczające lub pozbawiające Cię dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,

5) istotnie naruszające Twoją prywatność lub wzbudzające u Ciebie poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia.

Pamiętaj!

Jeżeli dzieje Ci się w domu jakakolwiek krzywda, możesz poinformować o tym pracownika poradni, do którego masz zaufanie. Podejmie on stosowne, zgodne z zakresem swoich kompetencji działania, mające na celu Twoją ochronę. Jeśli jednak pracownicy poradni zauważą w Twoim zachowaniu i wyglądzie symptomy i oznaki stosowanej wobec Ciebie przemocy domowej, to mimo że tego nie ujawniłeś, mają obowiązek podjąć chroniące Cię działania i/lub zgłosić to do instytucji, które udzielą Ci zgodnej z prawem pomocy.

Ścieżka postępowania małoletniego

1. Możesz ujawnić pracownikowi poradni, do którego masz zaufanie, że dzieje Ci się krzywda i poprosić go o pomoc w tej trudnej dla Ciebie sytuacji. Może wystąpić również przypadek, że pracownik obserwując Cię, podejrzewa, że jesteś krzywdzony, chociaż mu tego nie zgłosiłeś. W tej sytuacji pracownik przeprowadza rozmowę z Tobą oraz Twoimi rodzicami/prawnymi opiekunami, w celu zweryfikowania podejrzeń.

Działania poradni:

Każdy pracownik poradni ma obowiązek troszczyć się o Twoje dobro oraz bezpieczeństwo i udzieli Ci pomocy, zgodnie ze swoimi kompetencjami.

2. Po uzyskaniu informacji od Ciebie pracownik poradni podejmie interwencję w Twojej sprawie. Ustalą wszystkie szczegóły. Rozmowa z Tobą będzie podstawą do oceny stopnia zagrożenia Twojego bezpieczeństwa. Pamiętaj, że możesz opowiadać o tym, co się wydarzyło, swobodnie - opowiedz o zachowaniu sprawcy i swoich odczuciach. Nie musi być zachowana kolejność wydarzeń.

Działania poradni:

W przypadku uzyskania informacji o krzywdzeniu Ciebie lub potwierdzenia się podejrzeń, że jesteś krzywdzony, pracownik poradni zgłasza problem koordynatorowi ds. ochrony małoletnich/dyrektorowi, który dokonuje oceny zdarzeń.

3. Porozmawiaj też o swojej sytuacji, o tym, co czujesz i przeżywasz. Poradnia udzieli Ci wsparcia w tej trudnej dla Ciebie sytuacji oraz uwzględniając Twoje potrzeby, wspólnie z rodzicami zaplanują działania, które zapewnią Ci ochronę przed krzywdzeniem.

Działania poradni:

Wspólnie z Twoimi rodzicami (lub jednym z nich, tym, który Cię nie krzywdzi) pracownicy poradni planują konkretne działania zapewniające Ci ochronę. Poradnia zapewni Ci opiekę i pomoc psychologiczną. Może także skierować Cię na terapię psychologiczną, gdy będziesz potrzebować długotrwałego i profesjonalnego wsparcia psychicznego.

Uwaga!

• Gdyby zaplanowane przez poradnię działania nie były wystarczające do zapewnienia Ci pomocy, której potrzebujesz, pedagog/psycholog nawiązuje współpracę z instytucjami pomocowymi, np. dzielnicowym, specjalistą ds. nieletnich, pracownikiem socjalnym.
• W sprawach trudnych lub związanych z popełnieniem przestępstwa powiadamiają specjalistę ds. nieletnich oraz sąd rodzinny.
• W sytuacjach bezpośrednio zagrażających Twojemu zdrowiu lub życiu powiadamiają policję lub prokuraturę rejonową.

Pamiętaj!

Każde zachowanie o charakterze przemocowym, również seksualnym, wobec osoby małoletniej jest przestępstwem. Poradnia ma obowiązek zgłosić sprawę wykorzystywania seksualnego osoby małoletniej na policję.

Rodzaj krzywdy

Nierówne traktowanie – dyskryminacja małoletniego

Dyskryminacja to nierówne, gorsze traktowanie kogoś ze względu na jakąś cechę. Powodem dyskryminacji są najczęściej: płeć, wiek, rasa, niepełnosprawność, orientacja seksualna, cechy fizyczne, religia, przynależność do grupy etnicznej, narodowej lub społeczno-kulturowej, przekonania polityczne lub inne przekonania, a także status materialny i pochodzenie społeczne.

Przejawy dyskryminacji: Ktoś wyśmiewa się, drwi, szydzi, prześladuje Cię z powodu Twojego wyglądu, zachowania, poglądów, pochodzenia, statusu materialnego, płci, orientacji seksualnej lub z jakiekolwiek innej przyczyny.

Ścieżka postępowania małoletniego

1. Porozmawiaj z pracownikiem poradni, któremu ufasz - opowiedz szczerze o tym, czego, z jakiego powodu i od kogo doświadczyłeś. To trudna dla Ciebie sytuacja, więc nie obawiaj się poprosić o pomoc i interwencję w tej sprawie.

2. Poinformuj także swoich rodziców o całej sytuacji, przedstaw im wszystkie okoliczności zdarzenia.

3. Zasięgnij porady pracownika poradni – opowiedz mu o swoich obawach, przeżyciach i odczuciach. Pracownik poradni zgodnie z Twoimi potrzebami udzieli Ci pomocy pedagogiczno-psychologicznej.

4. Twoi rodzice i Ty możecie zwrócić się pomoc także do organizacji pozarządowych zajmujących się problematyką praw dziecka/ praw człowieka.

Działania poradni:

• Poradnia powinna zapewnić małoletnim możliwości rozwoju w bezpiecznej atmosferze, wolnej od jakiejkolwiek dyskryminacji, dlatego też jest zobowiązana do działań antydyskryminacyjnych.
• Pracownicy poradni podejmują działania wyjaśniające okoliczności zdarzenia, zmierzające do określenia jego znaczenia dla Ciebie.

Rodzaj krzywdy

Stosowanie wobec małoletniego cyberprzemocy

Cyberprzemoc ma miejsce wtedy, gdy doświadczyłeś przemocy w sieci w jakiejkolwiek formie - nękania, straszenia, szantażowania z użyciem sieci, publikowania lub rozsyłania ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć, filmów z użyciem sieci oraz gdy ktoś podszywa się w sieci pod Ciebie wbrew Twojej woli.

Ścieżka postępowania małoletniego

1. Postaraj się zabezpieczyć dowody przemocy w sieci stosowanej wobec Ciebie.

2. Zgłoś ten fakt pracownikowi poradni.

Działania poradni:

• Pracownik poradni wysłucha Cię, przeanalizuje dowody, które dostarczysz.
• Może o zaistniałym zdarzeniu cyberprzemocy poinformować Twoich rodziców lub policję.

Wystąpienie cyberprzemocy nie jest jednoznaczne z koniecznością zaangażowania policji i sądu rodzinnego. Poradnia powinna powiadomić odpowiednie służby, gdy wykorzysta wszystkie dostępne jej środki, a ich zastosowanie nie przynosi pożądanych rezultatów.

3. Jeśli będziesz potrzebować dodatkowego wsparcia emocjonalnego - poproś o rozmowę z psychologiem.

Pamiętaj:

• że nie jesteś winien/winna zaistniałej sytuacji i nikt nie ma prawa zachowywać się wobec Ciebie w ten sposób;
• pracownicy poradni będą w sposób szczególny czuwać nad Twoim bezpieczeństwem i pomagać Ci w radzeniu sobie z tą trudną dla Ciebie sytuacją.

Rodzaj krzywdy

Zagrożenie bezpieczeństwa małoletniego w wyniku sekstingu

Seksting polega na wysyłaniu innym osobom przez Internet lub telefon swoich intymnych zdjęć lub filmów.

Jest to niebezpieczne zjawisko, ponieważ raz wysłane treści mogą zostać zapisane i użyte w dowolny sposób. Mogą też trafić w ręce niepowołanych osób i stają się narzędziem cyberprzemocy: szantażu czy zastraszania osoby, która się na nich znajduje. Mogą zostać przesłane innym osobom bez zgody osoby, która się na nich znajduje.

Ścieżka postępowania małoletniego

Jeśli Ty i/lub Twoi rodzice lub opiekunowie prawni uznają, że jesteś ofiarą sekstingu:

1. Opowiedz o nim dokładnie rodzicom lub pracownikowi poradni, któremu ufasz.

2. Zbierz i zabezpiecz dowody dostępne w formie elektronicznej - przesyłane zdjęcia, zrzuty ekranów portali, w których opublikowano zdjęcia. Dzięki nim możliwa będzie identyfikacja sprawcy. Ponieważ seksting jest karalny, skrupulatność i wiarygodność dokumentacji ma duże znaczenie.

3. Przekaż zebrane materiały pracownikowi poradni.

Działania poradni:

• W poradni zostaną przeprowadzone działania mające na celu wyjaśnienie zdarzeń. Jeżeli niektóre z materiałów zdarzenia zostaną uznane za pornograficzne, dyrektor poradni ma obowiązek zgłoszenia incydentu na policję.
• Pracownik poradni biorąc pod uwagę Twoje dobro, poinformuje o zdarzeniu Twoich rodziców.

4. W sytuacji każdego rodzaju sekstingu zostaniesz otoczony przez poradnię opieką psychologiczno-pedagogiczną. Rozmowa na temat samego zdarzenia czy identyfikacji potencjalnego sprawcy będzie realizowana w warunkach komfortu psychicznego dla Ciebie – z szacunkiem dla Twojej indywidualności i przeżytego stresu.

Rodzaj krzywdy

Wysyłanie małoletniemu w Internecie treści szkodliwych, nielegalnych i niepożądanych.

Są to treści, które mogą wywołać u Ciebie negatywne emocje i które promują czy też po prostu przedstawiają niebezpieczne albo niezgodne z prawem zachowania.

Ścieżka postępowania małoletniego

Jeżeli ktoś wysyła Ci w Internecie treści nawołujące do samookaleczeń, samobójstw, zachowań szkodliwych dla zdrowia, treści dyskryminacyjne, promujące wrogość, nienawiść, fake newsy - fałszywe wiadomości:

1. Zgłoś ten fakt rodzicom lub pracownikowi poradni (albo innemu pracownikowi oświaty np. szkoły, któremu ufasz).

2. W miarę swoich możliwości i umiejętności zabezpiecz dowody. Skorzystaj z pomocy rodziców lub pracowników poradni. Jeśli masz świadków zdarzenia, poinformuj o nich. Zabezpieczenie dowodów jest przede wszystkim zadaniem Twoich rodziców lub opiekunów prawnych. Dowody odgrywają kluczowe znaczenie w identyfikacji sprawców.

Działania poradni:

• Poradnia powiadomi Twoich rodziców o zaistniałym zdarzeniu.
• We współpracy z nimi, po dokonaniu analizy dowodów ustali okoliczności uzyskania przez Ciebie dostępu do szkodliwych treści.
• Pracownik poradni/dyrektor poradni zgłasza incydent na policję.

3. Kontakt z treściami szkodliwymi lub niebezpiecznymi może wywołać u Ciebie duży stres i frustrację – możesz skorzystać z pomocy psychologa.

Działania poradni:

• Uzgodni z twoimi rodzicami podejmowane działania i formy wsparcia Ciebie.
• Zapewni Ci pomoc psychologa.
• Poradnia w porozumieniu z Twoimi rodzicami może zasugerować udział w specjalistycznej terapii, która pomoże Ci w zmaganiach z przepracowaniem zaistniałej sytuacji.

Rodzaj krzywdy

Naruszenie prywatności dotyczące nieodpowiedniego bądź niezgodnego z prawem wykorzystania w sieci danych osobowych lub wizerunku małoletniego

Ścieżka postępowania małoletniego

1. Skontaktuj się z pracownikiem poradni i przedstaw mu sytuację (szczegóły sprawy), okoliczności naruszenia Twoich praw.

2. Poinformuj równocześnie o zaistniałym zdarzeniu rodziców.

3. W miarę Twoich możliwości zabezpiecz dowody naruszenia Twoich praw.

Działania poradni i rodziców:

• Poradnia we współpracy z rodzicami ustali okoliczności zdarzenia i podejmie niezbędne działania, udzieli Ci stosownego wsparcia.
• Dyrektor poradni w porozumieniu z rodzicami może podjąć decyzję o powiadomieniu policji. W takiej sytuacji identyfikacji sprawcy dokonuje policja.

Rodzaj krzywdy

Nawiązywanie przez małoletniego niebezpiecznych kontaktów w Internecie

W przypadkach niebezpiecznych kontaktów inicjowanych w Internecie może dochodzić do zagrożenia twojego życia i zdrowia, a także szantażu i przymusu realizacji czynności seksualnych.

Ścieżka postępowania małoletniego

Jeśli Twoi rodzice lub opiekunowie prawni zgłoszą w poradni taki problem związany z Tobą lub zrobisz to Ty sam:

1. Opowiedz o nim dokładnie rodzicom lub pracownikowi poradni, któremu ufasz.

2. Zbierz dowody dostępne w formie elektronicznej (zapisy rozmów w komunikatorach, na portalach społecznościowych; zrzuty ekranowe, zdjęcia, wiadomości e-mail). Zabezpiecz te dowody.

3. Przekaż dowody pracownikowi poradni i rodzicom. Od chwili przekazania przez Ciebie i rodziców dowodów, to poradnia we współpracy z rodzicami zgłasza sprawę policji w celu ustalenia sprawcy. I to policja prowadzi dalsze dochodzenie w Twojej sprawie.

W przypadkach naruszenia prawa – szczególnie w przypadku uwiedzenia dziecka do lat 15, poradnia ma obowiązek powiadomienia policji lub sądu rodzinnego.

Uwaga!

Nie podejmuj samodzielnych działań w celu dotarcia do sprawcy – to zadanie policji. Nie próbuj bezpośrednio kontaktować się ze sprawcą.

Działania poradni i rodziców:

• Pracownik poradni we współpracy z Twoimi rodzicami powiadomi o zdarzeniu dyrektora poradni.

• Poradnia i rodzice bezzwłocznie zawiadomią policję o wystąpieniu zdarzenia.

• Jeśli będziesz potrzebował poradnia udzieli Ci niezbędnej pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

CZĘŚĆ IV MATERIAŁY POMOCNICZE

Prawa dziecka – co trzeba o nich wiedzieć?

W Polsce najważniejszymi aktami prawnymi, gwarantującymi prawa dziecka, są:

1. Konstytucja RP,

2. Konwencja o prawach dziecka

3. Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka.

Źródłem praw dziecka jest godność człowieka, zwana również człowieczeństwem. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zapisana jest ona w art. 30: „Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”. Z godności wywodzą się dwie zasady: wolność i równość, które są podstawą wszystkich praw człowieka.

Wolność oznacza to, że człowiek nie jest własnością kogokolwiek, posiada wolną wolę, może samodzielnie podejmować decyzje i świadomie ponosić za nie odpowiedzialność (dziecko uczy się tego w trakcie dojrzewania).

Równość oznacza, że każde dziecko ma takie same prawa i ma być tak samo traktowane przez wszystkich bez jakiejkolwiek dyskryminacji.

• Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka – każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.
• Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych (Art. 72. Konstytucji RP).

PRAWA DZIECKA

1. Każdemu dziecku przysługują prawa dziecka tak, jak każdemu dorosłemu prawa człowieka.

2. Praw tych nikt nie może dziecka pozbawić.

3. Prawa dziecka są więc naturalną konsekwencją praw człowieka.

4. Doprecyzowanie praw dziecka wynika z potrzeby dania dzieciom dodatkowej ochrony przed dorosłymi – dziecko ze swej natury jest słabsze od nich. Taką ochronę dają dzieciom ich prawa zapisane w Konwencji o Prawach Dziecka, którą przyjęło Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r.

5. Polska podpisała Konwencję o Prawach Dziecka 7 czerwca 1991 roku i od tego momentu jej przepisy, zobowiązujące państwo do przestrzegania praw dziecka, obowiązują także w naszym kraju.

6. Prawa dziecka istnieją po to, aby Was chronić, aby zapewnić Wam zdrowie i bezpieczeństwo.

7. Jeśli wszyscy szanowaliby prawa dziecka, każde dziecko byłoby odpowiednio traktowane. Niestety, nie zawsze tak jest. W każdym kraju są dzieci, których prawa są łamane. Dzieci bywają krzywdzone, wykorzystywane czy zastraszane.

8. Konwencja Praw Dziecka zakłada, że należy się Wam szczególna opieka i ochrona, bo nie zawsze jesteście w stanie należycie zadbać o swoje bezpieczeństwo.

9. Gdy znacie swoje prawa, możecie łatwiej obronić się przed przemocą, krzywdzeniem, dyskryminacją, której doświadczacie ze strony rówieśników i dorosłych, bo wiecie, że macie prawo do ochrony swojego zdrowia i bezpieczeństwa oraz że są instytucje, które powinny Wam pomóc. Dlatego dzieci na całym świecie, podobnie jak dorośli, mają zapewnione swoje prawa, czyli obowiązujące reguły postępowania, które mają Was chronić przed wszelką krzywdą.

10. Zamierzeniem twórców Konwencji Praw Dziecka było kierowanie się zawsze Waszym dobrem oraz traktowanie wszystkich dzieci jako równych wobec prawa, niezależnie od pochodzenia, koloru skóry czy wyznania.

11. Warto, abyście zapamiętali, że:

• Prawa dziecka dotyczą każdego dziecka, czyli osoby poniżej 18 roku życia.
• Nie musicie nic zrobić, aby otrzymać prawa.
• Prawa dziecka macie zawsze i nikt nie może wam ich odebrać.
• Wszystkie prawa dziecka są równie ważne. Nie ma praw mniej lub bardziej ważnych od innych.

12. Prawa dziecka dotyczą różnych dziedzin waszego życia, np. macie prawo do:

• znajomości swoich praw oraz powoływania się na nie w różnych sytuacjach, a także do ich poszanowania przez innych,
• do swobody myśli, sumienia i wyznania,
• do prywatności i tajemnicy korespondencji
• do nauki i informacji,
• do wypoczynku i czasu wolnego,
• do opieki zdrowotnej,
• do wychowania przez rodziców,
• prawo do ochrony przed wykorzystywaniem, przemocą i poniżaniem,
• prawo do własnej tożsamości, które oznacza, że macie prawo do imienia, nazwiska i obywatelstwa i znajomości swego pochodzenia,
• prawo do wyrażania własnych poglądów.

13. Za ochronę Waszych praw odpowiada państwo.

14. Ze swoimi prawami macie do czynienia każdego dnia w różnych sytuacjach. Jeśli np. gracie w piłkę po lekcjach, to realizujecie wasze prawo do zabawy; jeśli idziecie do kina z koleżankami – realizujecie prawo do spotykania się z innymi i wykorzystywania czasu wolnego; gdy kładziecie się spać – korzystacie z prawa do odpoczynku; gdy np. złamiecie nogę – korzystacie z prawa do opieki zdrowotnej.

15. Prawa kojarzyć się mogą ze swobodą decydowania o wszystkim, co Was dotyczy. Jednak prawa mają też swoje ograniczenia, które wynikają z faktu, że:

• inni też mają takie same prawa i egzekwując swoje prawa, nie możecie naruszać praw innych osób,
• poza przyznanymi Wam prawami macie nałożone pewne obowiązki, które powinniście wypełniać.

Wasze prawa wiążą się więc równocześnie z pewnymi ograniczeniami i obowiązkami, które zostały na Was nałożone. Wynika z nich na przykład, że:

• nie możecie spać w domu cały dzień i nie pójść do szkoły, bo Wam się nie chce;
• nie możecie chodzić tylko na te lekcje, które lubicie;
• nie macie prawa do robienia zdjęć lub filmików koleżance lub koledze bez ich zgody;
• nie macie prawa do złośliwego komentowania ubioru lub zachowania kolegi czy koleżanki.

Podstawę korzystania z danych Wam praw stanowi zatem umiejętność świadomego z nich korzystania.

NAJWAŻNIEJSZE PRAWA DZIECKA

OCHRONA PRZED PRZEMOCĄ I WYKORZYSTYWANIEM

Prawo do ochrony przed wykorzystywaniem, przemocą i poniżaniem

• Macie prawo do życia bez wyzyskiwania i wykorzystywania, nikt nie może was siłą zmuszać do zrobienia niczego, a zwłaszcza czegoś złego. Nikt też nie może zmuszać Was do pracy ponad siły ani wykorzystywać zarobkowo w inny sposób.
• Macie prawo do ochrony przed przemocą fizyczną, psychiczną i zaniedbaniem. Nikt nie ma prawa Was bić, prześladować i wykorzystywać w celach seksualnych. Macie prawo do ochrony przed wszystkimi formami wykorzystywania seksualnego. Nikt nie ma prawa dotykać Was w sposób, którego sobie nie życzycie i nakłaniać lub zmuszać Was do kontaktów seksualnych.
• Nikt nie ma prawa angażować Was w produkcję narkotyków i handel nimi ani zmuszać czy namawiać do ich zażywania. Policja, nauczyciele i inne służby mają za zadanie chronić Was przed dostępem do nich.

Przykłady:

• Nie możecie więc zmuszać koleżanki w jakikolwiek sposób, aby dała wam odpisać zadanie domowe.
• Nie możecie zmuszać kolegi do wagarów, zapalenia papierosa, wypicia alkoholu lub zażycia narkotyku.
• Nie możecie nikogo uderzyć ani wyśmiewać się z jego wyglądu czy zachowania. A czy rodzice mają prawo nałożyć na Was obowiązki domowe, np. zrobienie zakupów, wynoszenie śmieci, sprzątanie swojego pokoju? Tak, ponieważ rodzice wychowują Was wg pewnych zasad. Uczą porządku, przydzielają różne zadania do wykonania. Uczą Was w ten sposób odpowiedzialności. To przejaw troski o Wasze przyszłe życie.
• Macie prawo do życia bez przemocy i poniżania. Nikt nie może Was bić ani znęcać się nad Wami w inny sposób. Macie też prawo do szukania wszelkiej pomocy, zawsze, gdy jesteście krzywdzeni.

Komentarz:

Nikt (kolega, koleżanka lub dorosły) nie ma prawa Was uderzyć, wyzywać lub poniżyć w jakikolwiek inny sposób. Nikt nie ma też prawa wyśmiewać się z czyjegoś wyglądu czy zachowania. Prawo do ochrony przed przemocą oznacza, że bicie i poniżanie, znęcanie się, okrutne i poniżające traktowanie są niedopuszczalne i karalne.

EDUKACJA I ODPOCZYNEK

Prawo do nauki i informacji

1. Macie prawo do nauki i dostępu do informacji, ale także prawo do czasu wolnego – wypoczynku zabawy czy korzystania z zajęć rekreacyjnych.

2. Wasze prawo do nauki polega na tym, że jesteście uprawnieni do korzystania z bezpłatnej edukacji, bo państwo gwarantuje każdemu z Was bezpłatny dostęp do szkoły.

3. Możecie również wybrać szkołę prywatną lub społeczną, która jest płatna. W Polsce realizacja obowiązku szkolnego i obowiązku nauki jest do 18 roku życia. Prawo do nauki daje Wam możliwość dokonania określonego wyboru.

4. Edukacja powinna rozwijać Wasze zdolności i umiejętności. Powinna także uczyć tolerancji i szacunku dla praw człowieka, rodziców oraz kultury i kraju, z którego pochodzicie.

5. Poprzez odpowiednią edukację powinniście uczyć się także jak chronić środowisko naturalne.

6. Macie prawo uczyć się i zdobywać informacje, czytając gazety, książki, oglądając telewizję i korzystając z Internetu. Jednak nauczyciele i rodzice powinni dbać o Wasze bezpieczeństwo.

7. Prawo do odpoczynku i wolnego czasu

Chodzi o w nim o to, abyście na przykład w szkole mieli przerwy, ferie i wakacje oraz żeby zajęcia nie trwały cały dzień.

Przykłady:

• Czy koleżanka która zaprosiła na swoje urodziny tylko część Waszej klasy, naruszyła takim zachowaniem czyjeś prawo?

Komentarz:

Nie, bo ma ona prawo organizować sobie czas wolny i spotykać się z kim chce.

PRAWO DO WYCHOWANIA W RODZINIE

1. Macie prawo do wychowania w rodzinie, a rodzice zawsze powinni kierować się Waszym dobrem.

2. Nawet, gdy rodzice nie są razem i mieszkają osobno, macie prawo do kontaktu z każdym z nich, chyba że to byłoby dla Was szkodliwe.

3. Macie też prawo mieszkać ze swoimi rodzicami, chyba że nie byłoby to dla Was dobre, np. jesteście krzywdzeni.

4. Prawo do prywatności. Nikt nie może w sposób arbitralny i bezprawny ingerować w sferę życia prywatnego, rodzinnego lub domowego dziecka czy w jego korespondencję.

5. Nikt nie ma prawa poniżać i ośmieszać dziecka ani wtrącać się do jego osobistych spraw, czytać listów, maili, smsów czy pamiętników – chyba że w uzasadnionych sytuacjach sąd zadecyduje inaczej.

6. Macie prawo do tajemnicy korespondencji, prywatności i swobody wypowiedzi.

7. Prawo do prywatności oznacza, że możecie dysponować własnymi rzeczami, nikomu nie wolno bez powodów wkraczać w Wasze sprawy osobiste i rodzinne.

8. Prawa dzieci podlegają pewnym ograniczeniom, ale tylko w sytuacji, gdy chodzi o Wasze dobro i bezpieczeństwo.

Przykład:

Podczas zabawy, zabieracie telefon swojemu koledze i czytacie jego smsy. Czy uważacie to za zabawny żart czy naruszenie jego prawa?

Komentarz:

Oczywiście naruszyliście tu prawo Waszego kolegi do prywatności, bo nikt nie ma prawa do ingerencji w waszą prywatność, chyba że robi to ze względu na wasze dobro. Artykuł 16 Konwencji o Prawach Dziecka wskazuje: Nikt nie ma prawa do ingerencji w Twoją prywatność, chyba że robi to ze względu na dobro Twoje lub Twoich bliskich.

9. Prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów we wszystkich sprawach dotyczących dziecka Prawo do wyrażania własnych poglądów oznacza, że w ważnych dotyczących Was sprawach możecie wygłaszać swoje zdanie, opinie, własną wolę.

Komentarz:

Prawo to oznacza też, że nie możecie się z nikogo wyśmiewać, szydzić z jego wyglądu, zachowania, itp. Jeśli to zrobicie, naruszycie prawo kolegi/koleżanki do ochrony przed poniżaniem i dyskryminacją. Artykuł 12 Konwencji o Prawach Dziecka stanowi, że macie prawo wypowiadać swoje zdanie w sprawach, które Was dotyczą, a dorośli powinni Was wysłuchać i wziąć je pod uwagę. Nawet w postępowaniu przed sądem.

10. Prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania. Swoboda wyrażania wyznawanej religii lub przekonań może podlegać tylko takim ograniczeniom, które są przewidziane prawem i są konieczne do ochrony bezpieczeństwa narodowego i porządku publicznego, zdrowia lub moralności społecznej bądź podstawowych praw i wolności innych osób. W realizacji tego prawa ochrona praw dziecka oraz praw rodziców wzajemnie się przenikają. Oznacza to, że macie przyznane prawo do wolności sumienia i wyznania, jednak możecie z niego korzystać pod władzą rodzicielską. Oznacza to, że rodzice mogą Was wychowywać zgodnie ze swoimi przekonaniami w sprawach religii.

Przykład:

Uczniowie niepełnoletni nie mogą sami decydować udziale w lekcjach religii. Prawo do decydowania o wychowaniu religijnym dzieci Konstytucja i Kodeks rodzinny i opiekuńczy daje rodzicom. Religia i etyka nie są dla ucznia przedmiotami obowiązkowymi, udział w nich jest dobrowolny. Uczeń może uczestniczyć w zajęciach z religii, z etyki, z obu przedmiotów, może też nie wybrać żadnego z nich.

11. Prawo do specjalnej ochrony i pomocy ze strony państwa Gdy znajdujecie się w sytuacji, gdy zostaliście pozbawieni czasowo lub na stałe swego środowiska rodzinnego lub gdy ze względu na swoje dobro nie możecie pozostawać w tym środowisku, państwo musi zapewnić Wam opiekę, m.in.: umieszczenie w rodzinie zastępczej, adopcję lub – gdy jest to niezbędne – umieszczenie w odpowiedniej instytucji powołanej do opieki nad dziećmi.

12. Prawo do zachowania godności, szczególnie dziecka z niepełnosprawnością. Każde dziecko, powinno mieć zapewnioną pełnię normalnego życia w warunkach gwarantujących mu godność, umożliwiających osiągnięcie niezależności oraz ułatwiających aktywne uczestnictwo dziecka w życiu społeczeństwa. Przysługuje Wam zatem prawo do pełnego dostępu do dóbr i usług oraz wszechstronnej rehabilitacji, prawo do nauki, pomocy psychologiczno-pedagogicznej i innych gwarancji i zabezpieczeń społecznych.

13. Prawo do ochrony zdrowia i opieki medycznej Oznacza to, że macie prawo do jak najwyższego poziomu zdrowia i udogodnień przy leczeniu chorób oraz profilaktyki i rehabilitacji zdrowotnej oraz nie możecie zostać pozbawieni dostępu do tego rodzaju opieki zdrowotnej.

14. Prawo do otrzymywania pomocy i wsparcia od państwa. Jeśli Ty i Twoja rodzina jesteście w trudnej sytuacji życiowej i materialnej. Państwo powinno wspierać rodziny, których nie stać na zapewnienie dzieciom odpowiedniego poziomu życia.

15. Prawo do ochrony przed konfliktem zbrojnym. Jeśli nie ukończyliście 15 lat, nie możecie być rekrutowani do wojska i brać bezpośredniego udziału w konflikcie zbrojnym.

16. Prawo do ochrony w procesie karnym. Jeżeli złamaliście prawo, nie powinniście przebywać w więzieniu z dorosłymi. Macie prawo utrzymywać kontakt ze swoją rodziną oraz prawo do pomocy prawnej lub innej np. psychologa. Macie prawo zgłaszać sytuacje, w których jesteście źle traktowani. Jeśli złamiecie prawo, powinniście uzyskać pomoc prawną i być właściwie traktowani przez system sprawiedliwości.

ZNAJOMOŚĆ SWOICH PRAW I PRAWO POWOŁYWANIA SIĘ NA NIE

1. Wszystkie dzieci mają takie same prawa. Nie ma gorszych ani lepszych dzieci – każde dziecko takie same prawa jak wszyscy.

2. Wszystkie dzieci są równe wobec prawa i nikogo nie można dyskryminować bez względu na to kim jest, gdzie mieszka, czym zajmują się jego rodzice, jakim mówi językiem, jaką wyznaje religię, jakiej jest płci, czy jest w pełni sprawny, czy też nie, czy jest bogaty, czy biedny.

Komentarz:

• Macie prawo do tego, aby każdy Wasze prawa szanował, ale również Wy macie obowiązek szanować prawa innych.
• Macie prawo do bycia takimi, jakimi jesteście, nawet gdy różnicie się od innych.
• Wasze prawa w żaden sposób nie powinny jednak ograniczać praw innych osób.
• Macie prawo znać swoje prawa!
• Państwo powinno zadbać, aby prawa dziecka zawarte w Konwencji Praw Dziecka były znane zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych.
• O prawach dziecka uczycie się np. w szkole.

Gdzie można zwrócić się, gdy Wasze prawa są łamane?

Jeśli znacie kogoś, kto potrzebuje pomocy lub sami znajdujecie się w trudnej sytuacji, możecie zwrócić się o pomoc do rodziców, wychowawcy klasy, pedagoga szkolnego czy dyrektora szkoły, zgodnie ze ścieżką postępowania opisaną w Standardach Ochrony Małoletnich. Możecie też zadzwonić pod numer 112 oraz skontaktować się z instytucjami niosącymi pomoc dzieciom.

Oto jedne z nich:

116 111 – Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży;

800 12 12 12 – Dziecięcy telefon zaufania, prowadzony przez Rzecznika Praw Dziecka.

Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 10/2024

Dyrektora Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Zwoleniu

z dnia 15 lutego 2024 r.

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

w Poradni Psychologiczno-Pedagogiczne

w Zwoleniu

(wersja pełna)

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (t. j. Dz. U.z2023r. poz. 1304 ze zm.);

2. Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606);

3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1249);

4. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (t. j. Dz. U z 2022 r. poz. 1138 ze zm.);

5. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989 r. (t. j. Dz. U.z1991Nr120poz.526ze zm.);

6. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta" (Dz. U. z 2023 r. poz. 1870).

Spis treści

Rozdział I

Informacje ogólne

Słowniczek pojęć

Rozdział II

Standardy ochrony małoletnich

Rozdział III

Zasady ochrony małoletnich przed krzywdzeniem obowiązujące w poradni

1. Zasady zatrudniania pracowników poradni oraz dopuszczania innych osób do kontaktu z małoletnimi

2. Zasady bezpiecznych relacji małoletnich i personelu poradni

3. Zasady komunikacji z małoletnim

4. Komunikacja służąca rozwiązywaniu konfliktów i utrzymywaniu świadomej dyscypliny

5. Zasady nawiązywania kontaktu z małoletnimi w godzinach pracy, za pomocą kanałów służbowych oraz w celach diagnostycznych, terapeutycznych i pomocowych

6. Zasady bezpiecznych relacji między małoletnimi w poradni, a w szczególności działania niedozwolone

7. Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet oraz ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi

8. Zasady ochrony wizerunku małoletniego

9. Zasady ochrony danych osobowych małoletnich

Rozdział IV

Zasady i procedury podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego

1. Definicja przemocy domowej

2. Rodzaje przemocy domowej i ich charakterystyka

3. Rozpoznawanie przemocy wobec małoletniego

4. Zgłaszanie stosowania przemocy domowej przez małoletniego

5. Zgłaszanie podejrzenia stosowania przemocy domowej lub jej stosowania przez pracownika poradni

6. Zgłaszanie podejrzenia stosowania przemocy domowej lub jej stosowania przez osoby z zewnątrz

7. Wstępna diagnoza i ocena sytuacji osoby krzywdzonej

8. Zalecenia do prowadzenia rozmowy z małoletnim doznającym przemocy domowej

9. Uzasadnienie do uruchomienia procedury ,,Niebieskiej Karty"

10. Procedura ,,Niebieskiej Karty"

11. Zasady i procedury postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia cyfrowego

12. Zasady i procedury postępowania w przypadku naruszenia prywatności, dotyczące nieodpowiedniego bądź niezgodnego z prawem wykorzystywania danych osobowych lub wizerunku małoletniego

Rozdział V

Organizacja procesu ochrony małoletnich w poradni i wdrażanie Standardów Ochrony Małoletnich

1. Podział obowiązków i przydział zadań w zakresie wdrażania Standardów Ochrony Małoletnich

2. Zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu poradni do stosowania standardów oraz sposób dokumentowania tej czynności

3. Osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich

4. Dokumentowanie zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich i archiwizowanie wytworzonej dokumentacji

5. Udostępnianie Standardów Ochrony Małoletnich

6. Zasady Przeglądu i aktualizacji standardów

Załączniki do procedury ,,Niebieskie Karty"

1) Wzór Karty zgłoszenia krzywdzenia małoletniego- Załącznik nr 1

2) Wzór oświadczenia o poufności informacji powziętych w procesie postępowania w sprawie krzywdzenia małoletnich – Załącznik nr 2

3) Arkusz diagnostyczny oceny ryzyka stosowania przemocy domowej wobec małoletniego - Załącznik nr 3

4) Wzór rejestru zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich – Załącznik nr 4

5) Oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami Ochrony Małoletnich - Załącznik nr 5

6) Wzór formularza ,,Niebieskiej Karty- A" - Załącznik nr 6

7) Wzór formularza ,,Niebieskiej Karty - B" Załącznik nr 7

8) Monitoring standardów – ankieta – Załącznik nr 8

9) Algorytm postępowania w przypadku podejrzenia przemocy domowej wobec małoletniego - Załącznik nr 9

ROZDZIAŁ I

INFORMACJE OGÓLNE

1. Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz.U. poz. 1606) określiła warunki skutecznej ochrony małoletnich przed różnymi formami przemocy. Wprowadzone zmiany wskazują na potrzeby opracowania jasnych i spójnych standardów postępowania w sytuacjach podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich.

2. ,,Standardy ochrony małoletnich" są jednym z elementów systemowego rozwiązania ochrony małoletnich przed krzywdzeniem i stanowią formę zabezpieczenia ich praw. Należy je traktować jako jedno z narzędzi wzmacniających i ułatwiających skuteczniejszą ochronę małoletnich przed krzywdzeniem.

3. W konstruowaniu ,,Standardów ochrony małoletnich" przyjęto następujące założenia:

1) w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Zwoleniu nie są zatrudniane osoby mogące zagrażać bezpieczeństwu małoletnich;

2) wszyscy pracownicy potrafią zdiagnozować symptomy krzywdzenia małoletniego oraz podejmować interwencje w przypadku podejrzenia, ze małoletni jest ofiarą przemocy;

3) podejmowane postępowanie nie może naruszać praw dziecka, praw człowieka oraz bezpieczeństwa danych osobowych;

4) małoletni wiedzą, jak unikać zagrożeń w kontaktach z dorosłymi i rówieśnikami;

5) małoletni wiedzą, do kogo zwracać się o pomoc w sytuacjach dla nich trudnych i czynią to mając świadomość skuteczności podejmowanych działań;

6) rodzice poszerzają wiedzę i umiejętności o metodach wychowania bez stosowania przemocy oraz potrafią uczyć zasad bezpieczeństwa;

4. Ponadto przyjęto, że:

1) prowadzone postępowanie na wypadek podejrzenia krzywdzenia małoletnich jest zorganizowane w sposób zapewniający im skuteczną ochronę:

2) działania podejmowane w ramach ochrony małoletnich przed krzywdzeniem są dokumentowane oraz monitorowane i poddawane okresowej weryfikacji przy udziale wszystkich zainteresowanych podmiotów.

5. Uwzględniając powyższe założenia niniejszy dokument określa zatem standardy ochrony małoletnich, stanowiące zbiór zasad i procedur postępowania w sytuacjach zagrożenia ich bezpieczeństwa. Jego najważniejszym celem jest ochrona małoletnich przed różnymi formami przemocy oraz budowanie bezpiecznego i przyjaznego środowiska.

SŁOWNICZEK POJĘĆ

Ilekroć w dokumencie ,,Standardy ochrony małoletnich" jest mowa o:

1) poradni - należy przez to rozumieć Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Zwoleniu;

2) małoletnim (dziecku, uczniu)- należy przez to rozumieć każdą osobę do ukończenia 18 roku życia;

3) pracowniku/personelu poradni - należy przez ro rozumieć każdego pracownika poradni, bez względu na formę zatrudnienia, w tym: praktykantów odbywających praktyki studenckie lub inne osoby, które z racji pełnionej funkcji lub zadań mają (nawet potencjalny) kontakt z małoletnimi;

4) dyrektorze - należy przez to rozumieć dyrektora Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Zwoleniu;

5) rodzicu - należy przez to rozumieć przedstawiciela ustawowego małoletniego pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka;

6) opiekunie prawnym małoletniego - należy przez to rozumieć osobę, która ma za zadanie zastąpić dziecku rodziców, a także wypełnić wszystkie ciążące na nich obowiązki; jest przedstawicielem ustawowym małoletniego, dlatego może dokonywać czynności prawnych w imieniu dziecka i ma za zadanie chronić jego interesy prawne, osobiste oraz finansowe;

7) osobie najbliższej małoletniemu - należy przez to rozumieć osobę wstępną: matkę, ojca, babcię, dziadka; rodzeństwo: siostrę, brata, w tym rodzeństwo przyrodnie, a także inne osoby pozostające we wspólnym gospodarstwie, a w przypadku jej braku - osobę pełnoletnią wskazaną przez małoletniego;

8) przemocy fizycznej - należy przez to rozumieć każde intencjonalne działanie sprawcy, majce na celu przekroczenie granicy ciała małoletniego, np. bicie, popychanie, szarpanie, itp.;

9) przemocy seksualnej - należy przez to rozumieć zaangażowanie małoletniego w aktywność seksualną, której nie jest on lub ona w stanie w pełni zrozumieć, naruszającą prawo i obyczaje danego społeczeństwa;

10) przemocy psychicznej - należy przez to rozumieć powtarzający się wzorzec zachowań opiekuna lub skrajnie drastyczne wydarzenie (lub wydarzenia), które powodują u dziecka poczucie, że jest nic niewarte, złe, niekochane, niechciane, zagrożone i że jego osoba ma jakąkolwiek wartość jedynie wtedy, gdy zaspokaja potrzeby innych;

11) zaniechaniu - należy przez to rozumie chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych przez osoby zobowiązanie do opieki, troski i ochrony zdrowia i/lub nierespektowanie podstawowych praw, powodujące zaburzenia jego zdrowia i/lub trudności w rozwoju;

12) przemocy domowej - należy przez to rozumieć jednorazowe alba powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste cztonk6w rodziny, a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienie i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą;

13) osobie stosującej przemoc domową - należy przez to rozumieć osobę dorosłą, która dopuszcza się przemocy domowej;

14) świadku przemocy domowej - należy przez to rozumieć osobę , która posiada wiedzę na temat stosowania przemocy domowej lub widziała akt przemocy domowej.

ROZDZIAŁ II

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

Standard I.

Pracownicy poradni, małoletni, ich rodzice oraz opiekunowie prawni znają Standardy Ochrony Małoletnich. Dokument jest dostępny i upowszechniany.

Wskaźniki realizacji standardu:

1. Dokument Standardy Ochrony Małoletnich został opracowany, zgodnie z Ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1606).

2. Zapoznano z nim personel poradni, rodziców/opiekunów prawnych małoletnich oraz małoletnich.

3. Dokument wprowadzono do stosowania w poradni.

4. Dokument udostępniono na stronie internetowej poradni: www.pppzwolen.pl oraz w widocznym miejscu w budynku poradni (informacja na tablicy ogłoszeń, dokument do wglądu w sekretariacie).

5. Dokument został udostępniony w dwóch wersjach: wersji pełnej oraz skróconej przeznaczonej dla małoletnich i zawierającej informacje dla nich istotne.

6. Informacje o treści dokumentu upowszechniane są wśród pracowników poradni.

7. Informacje istotne dla małoletnich zawarte w dokumencie upowszechniane są w trakcie zajęć/warsztatów grupowych prowadzonych przez pracowników poradni oraz konsultacji, diagnozy, terapii prowadzonych w indywidualnym kontakcie.

8. Publikacja dokumentu spełnia wymogi Ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

Standard II

Personel współtworzy i gwarantuje bezpieczne i przyjazne środowisko w poradni.

Wskaźniki realizacji standardu:

1. W poradni zatrudnia się personel po wcześniejszej weryfikacji w Krajowym Rejestrze Karnym, Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, a w przypadku stanowisk pedagogicznych dodatkowo w Centralnym Rejestrze Orzeczeń Dyscyplinarnych.

2. W przypadku zatrudnienia obcokrajowców personel weryfikuje osoby w rejestrach karalności państw trzecich w zakresie określonych przestępstw (lub odpowiadających im czynów zabronionych w przepisach prawa obcego) lub w przypadkach prawem wskazanych poprzez oświadczenia o niekaralności.

3. Dyrektor poradni określa organizację, stosowanie i dokumentowanie działań podejmowanych w ramach procedur określonych w dokumencie Standardy Ochrony Małoletnich.

4. Pracownicy poradni są świadomi swoich praw oraz odpowiedzialności prawnej ciążącej na nich za nieprzestrzeganie Standardów Ochrony Małoletnich.

5. W poradni prowadzona jest systematyczna edukacja wszystkich pracowników z zakresu ochrony małoletnich przed krzywdzeniem, a w szczególności:

1) rozpoznawania symptomów krzywdzenia małoletnich;

2) procedur interwencji w przypadku krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia, a także posiadania informacji o krzywdzeniu;

3) dokumentowania podejmowanych działań związanych z ochroną małoletnich;

4) znajomości praw dziecka, praw człowieka oraz zasad bezpiecznego przetwarzania udostępnionych danych osobowych;

5) odpowiedzialności prawnej za zdrowie i życie powierzonych w opiece małoletnich;

6) procedury ,,Niebieskie Karty";

7) bezpieczeństwa relacji całego personelu z małoletnim, uwzględniającą wiedzę o zachowaniach pożądanych i niedozwolonych w kontaktach z nim.

Standard III

Poradnia oferuje rodzicom/opiekunom prawnym informację oraz edukację w zakresie wychowania dzieci bez przemocy oraz ich ochrony przed krzywdzeniem i wykorzystywaniem.

Wskaźniki realizacji standardu:

1. W poradni znajduje się tablica informacyjna (tablica ogłoszeń) dla rodziców, gdzie umieszczone są dane kontaktowe do placówek zapewniających pomoc i opiekę w trudnych sytuacjach życiowych. Na stronie internetowej poradni oraz w mediach społecznościowych publikowane są przydatne informacje na temat:

1) wychowania dzieci bez przemocy;

2) ochrony dzieci przed przemocą i wykorzystywaniem;

3) zagrożeń bezpieczeństwa dziecka w Internecie oraz możliwości podnoszenia umiejętności wychowawczych.

2. Rodzice mają dostęp do obowiązujących w poradni ,,Standardów ochrony małoletnich", gdzie znajdują się procedury zgłaszania zagrożeń.

3. Poradnia umożliwia rodzicom oraz opiekunom prawnym małoletnich, poprzez organizację warsztatów, szkoleń, konsultacji indywidualnych, poszerzanie wiedzy i umiejętności związanych z ochroną dziecka przed zagrożeniami oraz z zakresu wychowania pozytywnymi metodami wychowawczymi, bez kar fizycznych i krzywdzenia psychicznego dziecka.

Standard IV

Poradnia zapewnia małoletnim równe traktowanie oraz przestrzeganie ich praw.

Wskaźniki realizacji standardu:

1. Poradnia oferuje edukację w zakresie praw dziecka, człowieka oraz ochrony przed zagrożeniami przemocą i wykorzystywaniem. Upowszechniane są materiały zawierające:

1) informacje na temat praw dziecka/praw człowieka,

2) informacje na temat ochrony przed przemocą oraz wykorzystywaniem,

3) informacje z zakresu profilaktyki przemocy rówieśniczej,

4) informacje na temat zagrożeń bezpieczeństwa dzieci w Internecie.

2. Małoletni mają dostęp do informacji, do kogo mogą się zgłosić po pomoc i radę w przypadku krzywdzenia lub wykorzystywania.

3. W poradni dostępne są materiały edukacyjne w zakresie: praw dziecka, ochrony przed zagrożeniami przemocą i wykorzystywaniem seksualnym oraz zasad bezpieczeństwa w Internecie (broszury, ulotki, książki).

4. W poradni wyeksponowane są informacje na temat możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji, w tym numery bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży.

Standard V

Organizacja postępowania na wypadek krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletnich zapewnia skuteczną ochronę.

Wskaźniki realizacji standardu:

1. Określono procedury interwencji personelu w sytuacjach krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego.

2. Postępowanie na wypadek krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego nie może naruszać jego godności, wolności, prawa do prywatności oraz nie może powodować szkody na jego zdrowiu psychicznym lub fizycznym (poczucie krzywdy, poniżenia, zagrożenia, wstydu).

3. W poradni ustalone są zasady wsparcia małoletniego po ujawnieniu doznanej przez niego krzywdy.

4. W poradni wskazano osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o popełnieniu przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz wszczynanie procedury ,,Niebieskiej Karty".

5. W poradni wskazano osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia. Informacja o osobie przyjmującej zgłoszenia jest upowszechniona na stronie internetowej oraz na tablicy ogłoszeń w poradni.

6. Podmioty postępowania uprawnione do przetwarzania danych osobowych uczestników postępowania w sprawach krzywdzenia małoletnich przestrzegają Polityki Bezpieczeństwa Informacji, obowiązującej w poradni (RODO).

Standard VI

W poradni wzmacniane jest poczucie bezpieczeństwa małoletnich w obszarze relacji społecznych oraz ochrony przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami.

Wskaźniki realizacji standardu:

1. W poradni opracowano zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi a personelem.

2. W poradni określono wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone.

3. W poradni opracowano zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci internetowej oraz procedury ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie.

4. W poradni opracowano i wdrożono procedury ochrony małoletnich przed krzywdzeniem w sytuacjach: przemocy domowej oraz cyberprzemocy.

5. W poradni opracowano i wdrożono procedurę ,,Niebieskie Karty".

6. Pracownicy poradni realizują plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu doznanej przez niego krzywdy.

Standard VII

Działania podejmowane w ramach ochrony małoletnich przed krzywdzeniem są dokumentowane.

Wskaźniki realizacji standardu:

1. W poradni prowadzony jest rejestr spraw zgłaszanych i rozpatrywanych w związku z podejrzeniem lub krzywdzeniem małoletnich.

2. Osoba upoważniona do przyjmowania zgłoszenia związanych z krzywdzeniem małoletnich składa oświadczenie o zachowaniu poufności i zobowiązana jest do zachowania bezpieczeństwa uzyskanych danych osobowych.

3. W procedurze ,,Niebieskie Karty" stosowane są wzory Kart ,,A" i ,,B" oraz kwestionariusze rozpoznania przemocy domowej.

4. Obieg dokumentów w sprawach związanych z krzywdzeniem małoletnich określa Instrukcja Kancelaryjna.

5. Zasady przechowywania ujawnionych incydentów lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniemu jest zgodny z Instrukcją Archiwizacyjną.

Standard VIII

Poradnia monitoruje i okresowo weryfikuje zgodność prowadzonych działań z przyjętymi zasadami i procedurami ochrony małoletnich.

Wskaźniki realizacji standardu

1. Przyjęte zasady i realizowane procedury ochrony małoletnich są weryfikowane - przynajmniej raz na dwa lata.

2. W ramach kontroli zasad i praktyk ochrony małoletnich poradnia pozyskuje opinie małoletnich oraz ich rodziców lub opiekunów prawnych.

3. Do weryfikacji dokumentacji wykorzystywane są wnioski z kontroli ,,Standardów ochrony małoletnich" przez uprawnione do kontroli podmioty zewnętrzne.

4. Zasady monitoringu oraz termin, zakres i sposób kontroli określa dyrektor poradni.

ROZDZIAŁ III

ZASADY OCHRONY MAŁOLETNICH PRZED KRZYWDZENIEM OBOWIAZUJĄCE W PORADNI

1. Zasady zatrudniania pracowników w poradni oraz dopuszczania innych osób do kontaktu nad małoletnimi.

1) Dyrektor poradni przed nawiązaniem stosunku pracy, niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy (Karta Nauczyciela, Kodeks pracy) oraz terminu jej trwania uzyskuje informacje:

a) w przypadku każdego pracownika, studenta odbywającego praktyki studenckie, wolontariusza - z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600) lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego;

b) w przypadku zatrudnienia każdej osoby w poradni i dopuszczenia do kontaktu z małoletnimi, w tym także studenta odbywającego praktyki studenckie, wolontariusza - z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym;

c) w przypadku zatrudnienia osoby na stanowisku pedagogicznym, w tym także studenta odbywającego praktyki studenckie, wolontariusza dopuszczonych do pracy z małoletnimi - zaświadczenie z Rejestru Orzeczeń Dyscyplinarnych dla Nauczycieli.

2) Nie jest wymagane przedstawienie zaświadczeń w przypadku, gdy z nauczycielem jest nawiązywany kolejny stosunek pracy w tej samej poradni w ciągu 3 miesięcy od dnia rozwiązania albo wygaśnięcia na podstawie art. 20 ust. 5c poprzedniego stosunku pracy.

3) Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach pedagogicznych składają przed nawiązaniem stosunku pracy pisemne potwierdzenie spełniania warunku:

a) posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystania z praw publicznych;

b) że nie toczy się przeciwko kandydatowi postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne.

4) W przypadku zatrudniania kandydata do pracy lub dopuszczenia do kontaktu z małoletnimi osoby posiadającej obywatelstwo innego państwa, jest on zobowiązany do złożenia przed zatrudnieniem lub dopuszczeniem do kontaktu z małoletnimi informacji z rejestru karnego państwa, którego jest obywatelem, uzyskiwanej do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej, związanej z kontaktami z małoletnimi.

5) W przypadku, gdy prawo państwa, z którego jest osoba, o której mowa w ust 4 nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej, związanej z kontaktami z małoletnimi, osoba ta przedkłada informację z rejestru karnego tego państwa.

6) W przypadku, gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja, o której mowa w ust. 4-5, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, osoba, o której mowa w ust 5 , składa pracodawcy oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz że nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich lub z opieką nad nimi.

7) Oświadczenia, o których mowa w ust 6, składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: ,,Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

8) Informacje, o których mowa w ust 4 - 8, pracodawca załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do kontaktu z małoletnimi.

9) Zatrudniani pracownicy lub inne osoby przed dopuszczeniem do kontaktu z małoletnimi są zobowiązani do zapoznania się w szczególności z:

a) Statutem;

b) Regulaminem pracy;

c) Standardami Ochrony Małoletnich obowiązującymi w poradni;

d) Regulaminami i instrukcjami bhp i p/poż;

e) Kodeksem Etyki;

f) Polityką Bezpieczeństwa Informacji.

10) Potwierdzenie zapoznania się z dokumentami oraz oświadczenia o zobowiązaniu się do ich przestrzegania składane są w formie pisemnej i umieszczone w aktach osobowych lub w innej dokumentacji, lub dołączane do umów o świadczenie działalności wolontariackiej lub praktyki zawodowej.

2. Zasady bezpiecznych relacji małoletnich i personelu poradni.

1) Pracownicy dbają o bezpieczeństwo małoletnich podczas pobytu w poradni, monitorują ich sytuację i dobrostan.

2) Pracownicy wspierają małoletnich w pokonywaniu trudności. Pomoc uwzględnia: umiejętności rozwojowe dzieci i młodzieży, możliwości wynikające z niepełnosprawności oraz specjalnych potrzeb edukacyjnych.

3) Pracownicy podejmują działania wychowawcze mające na celu kształtowanie prawidłowych postaw - wyrażanie emocji w sposób niekrzywdzący innych, niwelowanie zachowań agresywnych, promowanie zasad ,,dobrego wychowania".

4) Zasady bezpiecznych relacji personelu z dziećmi obowiązują wszystkich pracowników, praktykantów i wolontariuszy.

3. Zasady komunikacji z małoletnim.

1) Komunikacja budująca dobre relacje.

Personel:

a) W komunikacji z małoletnimi zachowuje spokój, cierpliwość i szacunek. Okazuje też zrozumienie dla ich trudności i problemów.

b) Reaguje według zasad konstruktywnej komunikacji i krytyki na każde obraźliwe, niewłaściwe, dyskryminacyjne zachowanie lub słowa małoletnich oraz na wszelkie formy zastraszania i nietolerancji wśród nich.

c) Daje prawo do odczuwania i mówienia o swoich emocjach, do wyrażania własnego zdania oraz prawo do bycia wysłuchanym.

d) Komunikacja prowadzona jest w sposób konstruktywny, budujący relacje, a nie hierarchii zależności oraz nieufność i wrogość.

e) Nie zawstydza, nie upokarza, nie lekceważy i nie obraża.

f) Unika wypowiedzi nakazujących, komenderujących, nadmiernie moralizujących, krytykanckich. Nie wytyka błędów w sposób, który rani.

g) Nie grozi, nie wyraża dezaprobaty wobec zachowania małoletniego czy jego postępów w nauce w sposób uwłaczający jego godności i poczuciu własnej wartości.

h) Nie reaguje złośliwościami, sarkazmem na zachowanie małoletniego lub jego postępy w nauce, nie dowcipkuje i nie żartuje z małoletniego, w sposób który obniża jego poczucie własnej wartości.

i) Słucha uważnie, udziela odpowiedzi adekwatnych do wieku małoletniego i danej sytuacji. W relacjach z małoletnim stosuje zasady pozytywnej komunikacji: aktywne słuchanie i komunikat JA.

j) Stosuje zasady konstruktywnej krytyki wobec, np. niewłaściwego zachowania małoletniego, tj. krytykuje w taki sposób, aby nie czuł się zraniony, zmuszony do obrony czy do kontrataku.

k) Nie podnosi głosu w sytuacji innej niż wynikająca z bezpieczeństwa małoletniego lub innych osób.

l) Mówi wyraźnie, bez szeptu i krzyku, stara się utrzymać spokojny ton głosu. Utrzymuje kontakt wzrokowy. W czasie rozmowy znajduje się blisko drugiej osoby, ale nie narusza jej przestrzeni osobistej.

4. Komunikacja służąca rozwiązywaniu konfliktów i utrzymywaniu świadomej dyscypliny.

Personel:

1) W rozwiązywaniu konfliktów stosuje następujące zasady konstruktywnej komunikacji:

a) nie ocenia, nie uogólnia, nie interpretuje, nie daje ,,dobrych rad", nie moralizuje;

b) wysłuchuje, stosuje komunikaty ,JA, upewnia się, czy dobrze rozumie swojego rozmówcę;

c) oddziela problem od osoby, wyraża brak akceptacji dla zachowania, a nie człowieka;

d) skupia swoją uwagę na rozmówcy, koncentruje się na tym, co mówi;

e) okazuje rozmówcy szacunek;

f) mówi wprost - otwarcie udziela konkretnych informacji zwrotnych.

2) W komunikacji z małoletnim, podczas rozwiązywania konfliktów, wystrzega się:

a) tzw. stoperów komunikacyjnych: osądzania, krytykowania, wyzywania, rozkazywania, oskarżania, grożenia, odwracania uwagi;

b) błędu nadmiernej generalizacji (zamiast mówić o konkretnych sytuacjach i konkretnych przyczynach irytacji, złości, przypisuje się pewne zdarzenia stałym cechom osoby);

c) niewłaściwego zrozumienia intencji rozmówcy;

d) niespójności komunikatu werbalnego z niewerbalnym.

3) W procesie rozwiązywania konfliktu dba o komunikację dającą małoletniemu poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego i psychospołecznego, chroniącą go od poczucia, że rozwiązanie konfliktu jest dla niego krzywdzące i rodzi poczucie niesprawiedliwości, zlekceważenia czy odrzucenia.

4) Umiejętnie, w sposób konstruktywny, uczestniczy w rozwiązywaniu konfliktów, stosując w zależności od potrzeb różne metody ich rozwiązywania, np. negocjacje, mediacje.

5) Szybko reaguje na problemy związane z dyscypliną:

a) rozwiązuje pojawiające się problemy z dyscypliną bezpośrednio po naruszeniu zasad przez małoletniego;

b) nie podnosi nadmiernie głosu i nie krzyczy, zwraca uwagę tym, którzy łamią ustalony porządek;

c) wykazuje empatię wobec małoletnich;

d) ustala (przypomina) obowiązujące zasady - wyraźnie określa oczekiwane zachowania.

6) Metody dyscyplinowania dobiera adekwatnie do wieku i poziomu rozwoju. Metody te nie mogą naruszać godności i nietykalności osobistej (zakaz stosowania kar fizycznych).

7) Upominając słownie, perswazyjnie, stara się opanować własne negatywne emocje, np. złość, zdenerwowanie.

8) Jeśli zajdzie taka potrzeba, przekazuje małoletniemu utrzymany w spokojnym tonie komunikat jasny, konkretny/rzeczowy, wolny od stygmatyzowania, nakierowany na ocenę zachowania małoletniego, a nie jego osoby.

9) Zakaz stosowania przemocy wobec małoletniego w jakiejkolwiek formie, w tym nawiązywania relacji o charakterze seksualnym.

10) Kontakty personelu z małoletnim nie łamią obowiązującego prawa, ustalonych norm i zasad. Wszyscy małoletni są sprawiedliwie traktowani. Pracownicy nie dzielą ich i nie dyskryminują (ze względu na pochodzenie, poczucie tożsamości, wiek, płeć, status materialny, wygląd zewnętrzny, wiedzę i umiejętności).

11) Personel nie wykorzystuje wobec małoletnich relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby).

12) Personel nie stosuje żadnej formy przemocy fizycznej wobec małoletnich, np. takiej jak: zabieranie rzeczy, niszczenie rzeczy, bicie, popychanie, szturchanie, ograniczenie swobody ruchu, szczypanie, klapsy, pociągnięcie za włosy, bicie przedmiotami, wykręcanie rąk.

13) Personel nie stosuje żadnej formy przemocy psychicznej wobec małoletnich, np. takiej jak:

a) izolowanie, pomijanie, obniżanie statusu;

b) stygmatyzowanie z powodu ich zdrowia, wyglądu, osiągnięć edukacyjnych, orientacji seksualnej, światopoglądu czy sytuacji majątkowej;

c) wyszydzanie, wyśmiewanie, ośmieszanie, poniżanie, wyzywanie, grożenie;

d) nadmierne, wygórowane wymagania;

e) agresywne wypowiedzi i komentarze;

f) rozpowszechnianie wszelkich nieprawdziwych, poniżających materiałów.

14) Personel nie stosuje naruszających godność małoletniego wypowiedzi o podtekście seksualnym, nie nawiązuje w wypowiedziach do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej w tym:

a) komentarzy na temat ciała/wyglądu/ubioru z podtekstem seksualnym;

b) dyskryminujących komentarzy odnoszących się do płci;

c) wulgarnych lub niestosownych dowcipów i żartów;

d) nie pisze do małoletnich wulgarnych lub dwuznacznych smsów, e-maili;

e) nie wdaje się w prywatne rozmowy małoletnich w mediach społecznościowych, nie zamieszcza komentarzy i nie udostępnia zdjęć w jakimkolwiek podtekście lub kontekście erotycznym, które mogłyby wyrządzić krzywdę.

15) Personel nie narusza nietykalności osobistej małoletnich. Nie zachowuje się wobec nich w sposób niestosowny, np. nie dotyka, nie poklepuje w sposób poufały, dwuznaczny w celu zaspokojenia własnych potrzeb seksualnych.

16) Nie zmusza małoletnich do odbycia jakiejkolwiek aktywności o charakterze seksualnym.

17) Nie prowokuje nieodpowiednich kontaktów z małoletnim, np. nie angażuje się w takie aktywności jak łaskotanie, udawane walki z dziećmi czy brutalne zabawy fizyczne.

18) Upewnia/informuje, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, mogą o tym powiedzieć bezpośrednio lub wskazanej osobie i mogą oczekiwać odpowiedniej reakcji lub pomocy.

19) Zawsze jest przygotowany na wyjaśnienie swoich działań/zachowania.

20) Personel zachowuje szczególną ostrożność wobec małoletnich, którzy doświadczyli nadużycia i krzywdzenia, w tym seksualnego, fizycznego bądź zaniedbania. Jeżeli małoletni dążyłby do nawiązania niestosownych bądź nieadekwatnych fizycznych kontaktów z dorosłymi, personel reaguje z wyczuciem, jednak stanowczo, a także pomaga małoletniemu zrozumieć znaczenie osobistych granic.

21) Personel równoważy potrzebę nadzoru z prawem małoletniego do prywatności, np. nie należy otaczać małoletnich osobistą opieką, której oni nie potrzebują.

22) Przy każdej rozmowie o charakterze indywidualnym, na życzenie małoletniego zapewnia obecność innej osoby dorosłej.

23) W sytuacjach wymagających czynności pielęgnacyjnych i higienicznych wobec małoletniego uczestniczy rodzic/opiekun prawny, przez co personel unika innego niż niezbędny kontaktu fizycznego. Dotyczy to zwłaszcza pomagania w korzystaniu z toalety.

5. Zasady nawiązywania kontaktu z małoletnimi w godzinach pracy, za pomocą kanałów służbowych oraz w celach diagnostycznych i pomocowych.

1) Kontaktując się z małoletnim personel traktuje go podmiotowo.

2) Kontakt nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, nie może wiązać się z jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy.

3) Co do zasady kontakt powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i dotyczyć celów mieszczących się w zakresie obowiązków personelu.

4) Personel nie zaprasza małoletnich do swojego miejsca zamieszkania, nie spotyka się z nimi prywatnie poza godzinami pracy.

5) Personel nie nawiązuje kontaktów poprzez przyjmowanie bądź wysyłanie do nich zaproszeń w mediach społecznościowych. Nie kontaktuje się z nimi poprzez prywatne kanały komunikacji (prywatny telefon, e-mail, komunikatory, profile w mediach społecznościowych).

6) Jeśli zachodzi taka konieczność, właściwą formą komunikacji z małoletnimi poza godzinami pracy są kanały służbowe (e-mail, telefon służbowy), a rodzice/ opiekunowie prawni dzieci muszą wyrazić zgodę na taki kontakt.

7) Utrzymywanie relacji towarzyskich lub rodzinnych (jeśli małoletni i jego rodzice/ opiekunowie są osobami bliskimi dla personelu) wymaga zachowania poufności wszystkich informacji dotyczących innych małoletnich, ich rodziców/ opiekunów.

6. Zasady bezpiecznych relacji między małoletnimi w poradni, a w szczególności działania niedozwolone.

1) Małoletni mają prawo do życia i przebywania w bezpiecznym środowisku.

2) Pracownicy pedagogiczni i pozostały personel poradni chronią ich i zapewniają im bezpieczeństwo.

3) Małoletni mają obowiązek przestrzegania ogólnie obowiązujących zasad i norm zachowania.

4) Małoletni uznają prawo innych małoletnich do odmienności i zachowania tożsamości ze względu na: pochodzenie etniczne, geograficzne, narodowe, religię, status ekonomiczny, cechy rodzinne, wiek, płeć, orientację seksualną, cechy fizyczne, niepełnosprawność. Nie naruszają praw innych - nikogo nie dyskryminują ze względu na jakąkolwiek jego odmienność.

5) Zachowanie i postępowanie małoletnich wobec innych osób nie narusza ich poczucia godności i wartości osobistej. Małoletni są zobowiązani do respektowania praw i wolności osobistych innych, ich prawa do własnego zdania, do poszukiwania, popełniania błędów, do własnych poglądów, wyglądu i zachowania - w ramach społecznie przyjętych norm i wartości.

6) Kontakty między małoletnimi cechuje zachowanie przez nich wysokiej kultury osobistej, np.: używanie zwrotów grzecznościowych typu: proszę, dziękuję, przepraszam; uprzejmość; życzliwość; poprawny, wolny od wulgaryzmów język; kontrola swojego zachowania i emocji; wyrażanie sądów i opinii w spokojny sposób, który nikogo nie obraża i nie krzywdzi.

7) Małoletni budują wzajemne relacje poprzez niwelowanie konkurencyjności między sobą w różnych obszarach życia, wzajemne zrozumienie oraz konstruktywne, bez użycia siły rozwiązywanie problemów i konfliktów między sobą. Akceptują i szanują siebie wzajemnie.

8) Małoletni okazują zrozumienie dla trudności i problemów innych, nie wyśmiewają ich, nie krytykują.

9) W kontaktach między sobą małoletni nie powinni zachowywać się prowokacyjnie i konkurencyjnie. Nie powinni również mieć poczucia zagrożenia czy odczuwać wrogości ze strony innych.

10) Małoletni mają prawo do własnych poglądów, ocen i spojrzenia na świat oraz wyrażania ich, pod warunkiem, że sposób ich wyrażania wolny jest od agresji i przemocy oraz nikomu nie wyrządza krzywdy.

11) Bez względu na powód, agresja i przemoc fizyczna, słowna lub psychiczna wśród małoletnich nigdy nie może być przez nich akceptowana lub usprawiedliwiona. Małoletni nie mają prawa stosować z jakiegokolwiek powodu słownej, fizycznej i psychicznej agresji oraz przemocy wobec innych.

12) Małoletni mają obowiązek przeciwstawiania się wszelkim przejawom brutalności i wulgarności oraz informowania pracowników poradni o zaistniałych zagrożeniach.

13) Jeśli małoletni jest świadkiem stosowania jakiejkolwiek formy agresji lub przemocy, ma obowiązek reagowania na nią, np.: szuka pomocy dla ofiary u osoby dorosłej.

14) Jeśli małoletni stał się ofiarą agresji lub przemocy, maże uzyskać w poradni pomoc, zgodnie z obowiązującymi w niej procedurami.

15) Niedozwolone zachowania małoletnich w poradni:

a) Stosowanie agresji i przemocy wobec małoletnich i innych osób:

• agresji i przemocy fizycznej w różnych formach, np.: bicie/uderzenie/popychanie/kopanie/opluwanie/wymuszenia; napastowanie seksualne; nadużywanie swojej przewagi nad inną osobą; fizyczne zaczepki; zmuszanie innej osoby do podejmowania niewłaściwych działań; rzucanie w kogoś przedmiotami;
• agresji i przemocy słownej w różnych formach, np.: obelgi, wyzwiska, wyśmiewanie, drwienie, szydzenie; bezpośrednie obrażanie; plotki i obraźliwe żarty, przedrzeźnianie; groźby; obraźliwe SMSy i MMSy; wiadomości na forach internetowych lub tzw. pokojach do czatowania; telefony i e-maile zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające;
• agresji i przemocy psychicznej w różnych formach, np.: poniżanie; wykluczanie/izolacja/milczenie/manipulowanie/wulgarne gesty;
• niszczenie/zabieranie rzeczy innej osoby; straszenie; szantażowanie.

b) Stwarzanie niebezpiecznych sytuacji w poradni, np. rzucanie przedmiotami, przynoszenie ostrych narzędzi, innych niebezpiecznych przedmiotów i substancji (środków pirotechnicznych, noży, zapalniczek), używanie ognia na terenie poradni.

c) Nieuzasadnione, bez zgody prowadzącego opuszczanie sali gdzie odbywają się zajęcia. Wyjście bez zezwolenia poza teren poradni.

d) Celowe nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas zajęć organizowanych w poradni.

e) Celowe zachowania zagrażające zdrowiu bądź życiu.

f) Uleganie nałogom, np. palenie papierosów, picie alkoholu.

g) Rozprowadzanie i stosowanie narkotyków/ środków odurzających.

h) Niestosowne odzywanie się do innych osób, używanie wulgaryzmów.

i) Przywłaszczenie własności lub celowe niszczenie, nieszanowanie własności innych osób oraz własności poradni. Wyłudzanie pieniędzy lub innych rzeczy.

j) Rozwiązywanie w sposób siłowy konfliktów. Udział w bójce.

k) Szykanowanie innych osób z powodu odmienności przekonań, religii, światopoglądu, płci, poczucia tożsamości, pochodzenia, statusu ekonomicznego i społecznego, niepełnosprawności, wyglądu.

l) Znęcanie się (współudział w znęcaniu się, zorganizowana przemoc, zastraszanie).

m) Aroganckie/niegrzeczne zachowanie, wulgaryzmy; kłamanie, oszukiwanie.

n) Fotografowanie, nagrywanie dźwięku lub filmowanie zdarzeń z udziałem innych osób bez ich zgody.

o) Stosowanie wobec innych osób różnych form cyberprzemocy.

7. Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet oraz ochrony małoletnich przed treściami szkodliwymi.

1) Obowiązkiem prawnym poradni jest takie wykorzystanie sieci, które będzie adekwatne do poziomu dojrzałości poznawczej i emocjonalno-społecznej małoletniego oraz nie będzie mu szkodzić ani zagrażać jego rozwojowi psychofizycznemu.

2) Do potencjalnych zagrożeń płynących z użytkowania sieci należy zaliczyć:

a) dostęp do treści niezgodnych z celami wychowania i edukacji (narkotyki, przemoc, pornografia, hazard),

b) działalność innych użytkowników zagrażającą dobru małoletniego.

3) Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu.

a) Małoletni nie mają dostępu do infrastruktury sieciowej poradni.

b) Sieć jest monitorowana w taki sposób, aby możliwe było zidentyfikowanie sprawców ewentualnych nadużyć.

c) Rozwiązania organizacyjne na poziomie poradni bazują na aktualnych standardach bezpieczeństwa.

d) Na wszystkich komputerach z dostępem do Internetu na terenie poradni jest zainstalowane oraz systematycznie aktualizowane oprogramowanie antywirusowe, antyspamowe i firewall.

e) Pracownicy posiadają indywidualny login i hasło, umożliwiające korzystanie z komputera na terenie poradni. Pracownicy zachowują hasło w tajemnicy.

f) Użytkownikowi komputera zabrania się:

• instalowania oprogramowania oraz dokonywania zmian w konfiguracji oprogramowania zainstalowanego w systemie,
• usuwania cudzych plików, odinstalowania programów, dekompletowania sprzętu.

4) Zasady korzystania z telefonów komórkowych oraz innych urządzeń elektronicznych.

a) Małoletni ma prawo korzystać na terenie poradni z telefonu komórkowego oraz innych urządzeń elektronicznych zgodnie z ustalonymi zasadami.

b) Przez pojęcie ,,telefon komórkowy" rozumie się także smartfon, urządzenie typu smartwatch itp.

c) Przez pojęcie ,,inne urządzenia elektroniczne" rozumie się także tablet, odtwarzacz muzyki, słuchawki, itp.

d) Małoletni przynoszą do poradni telefony komórkowe oraz inny sprzęt elektroniczny na własną odpowiedzialność, za zgodą rodziców.

e) Poradnia nie ponosi odpowiedzialności za zaginięcie lub zniszczenie czy kradzież sprzętu przynoszonego przez małoletnich.

f) Małoletni nie mogą korzystać z telefonu komórkowego oraz innych urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu podczas diagnozy, zajęć terapeutycznych. treningów, warsztatów, prowadzonych na terenie poradni.

g) Małoletni ma obowiązek wyłączyć lub wyciszyć telefon (bez wibracji) i schować go w torbie/plecaku przed rozpoczęciem diagnozy. Telefon pozostaje niewidoczny zar6wno dla małoletniego, jak i pozostałych osób.

h) Telefony i inne urządzenia elektroniczne (np. tablety) można wykorzystywać podczas zajęć w celach dydaktycznych pod opieką oraz za zgodą prowadzącego zajęcia. Małoletni może korzystać z telefonu, a także innych urządzeń elektronicznych w celu wyszukania informacji niezbędnych do realizacji zadań podczas zajęć, po uzyskaniu zgody prowadzącego dane zajęcia lub na jego wyraźne polecenie.

i) Jeśli małoletni czeka na ważną informację (połączenie, SMS) ma obowiązek poinformować o tym fakcie, poprosić o pozwolenie na skorzystanie z telefonu i ustalić sposób odebrania tej wiadomości. Dotyczy to także sytuacji, gdy wystąpiła pilna potrzeba skontaktowania się np. z rodzicami lub w innej ważnej sprawie.

j) Na terenie poradni zakazuje się małoletnim filmowania, fotografowania oraz utrwalania dźwięku na jakichkolwiek nośnikach cyfrowych.

k) Powyższe nie dotyczy wydarzeń odbywających się w poradni, na rejestrację których udzielono zgody.

l) Nagrywanie dźwięku i obrazu za pomocą telefonu lub innych urządzeń jest możliwe jedynie za zgodą osoby nagrywanej lub fotografowanej. Niedopuszczalne jest nagrywanie lub fotografowanie sytuacji niezgodnych z powszechnie przyjętymi normami etycznymi i społecznymi oraz przesyłanie treści obrażających inne osoby.

5) Zasady postępowania w przypadku naruszenia zasad korzystania z telefonów i innych urządzeń elektronicznych na terenie poradni.

W przypadku naruszenia przez małoletniego zasad używania telefonów komórkowych na terenie poradni, pracownik bezzwłocznie informuje o tym fakcie rodziców/prawnych opiekunów małoletniego i wspólnie z rodzicami/prawnymi opiekunami ustala plan dalszego postępowania.

8. Zasady ochrony wizerunku małoletniego.

1) Poradnia, uznając prawo małoletniego do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku.

2) Wizerunek podlega ochronie na podstawie przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym, w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a także na podstawie ustawy o ochronie danych osobowych (RODO) - jako tzw. dana szczególnej kategorii przetwarzania.

3) Upublicznianie wizerunku małoletniego do 16 lat, utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga wyrażenia zgody osoby sprawującej władzę rodzicielską lub opiekę nad dzieckiem (wymóg art. 8 RODO).

4) Osoba małoletnia powyżej 16 roku życia ma prawo do wyrażenia zgody samodzielnie.

5) Zgody, o których mowa w pkt 3 i 4 są wyrażane w formie pisemnej. W/w zgody są jednocześnie zgodą na rozpowszechnianie wizerunku małoletniego wskazaną w art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

6) Rodzice małoletniego/opiekunowie lub małoletni powyżej 16 roku życia wyrażając zgodę na upublicznienie wizerunku, określają precyzyjnie miejsca i kanały upubliczniania wizerunku, kontekst w jakim wizerunek będzie wykorzystany, a także okres upublicznienia.

7) Osoba wyrażająca zgodę otrzymuje klauzulę informacyjną o zasadach przetwarzania danych osobowych w postaci wizerunku małoletniego oraz jest informowana przez osobę reprezentującą administratora danych osobowych o przysługujących prawach, w tym prawie do wycofania zgody, zgodnie z art. 5 RODO.

8) Jeżeli wizerunek małoletniego stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodziców/opiekunów lub małoletniego powyżej 16 roku życia na utrwalanie wizerunku nie jest wymagana. Zabrania się umieszczania informacji pozwalających ustalić tożsamość osób ujętych na zdjęciu lub innej formie publikacji.

9) Pracownikowi poradni nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku małoletniego (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie placówki bez pisemnej zgody jego opiekuna.

10) Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna małoletniego - bez wiedzy i zgody tego opiekuna.

11) W przypadku utrwalania wizerunku małoletniego na zajęciach ,,otwartych", ,,pokazowych" wymagana jest zgoda, jak w pkt 3 i 4.

9. Zasady ochrony danych osobowych małoletnich.

1) W poradni wdrożono Politykę Bezpieczeństwa Informacji oraz powołano Inspektora Ochrony Danych.

2) Dokumentacja RODO została opracowana zgodnie z wymogami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L z 2016 r. 119, s. 1 ze zm.) oraz ustawy z dnia 1O maja 2016r. o ochronie danych osobowych z uwzględnieniem zasad:

a) zasady zgodności z prawem, rzetelności i przejrzystości;

b) zasady ograniczenia celu przetwarzania danych;

c) zasady minimalizacji danych;

d) zasady prawidłowości danych;

e) zasady ograniczenia przechowania danych;

f) zasady integralności i poufności danych;

g) zasady rozliczalności.

3) Osoby upoważnione do przetwarzania danych osobowych małoletnich i ich rodziców/opiekunów prawnych posiadają upoważnienie do przetwarzania ich danych osobowych na podstawie art. 6 i 9 RODO.

4) Każdy pracownik posiadający dostęp do danych osobowych złożył pisemne oświadczenie o znajomości Polityki Bezpieczeństwa Informacji pod rygorem odpowiedzialności karnej i zobowiązanie do jej przestrzegania pod rygorem odpowiedzialności karnej.

5) Rodzice/opiekunowie prawni małoletnich są informowani o przetwarzaniu danych osobowych poprzez klauzule informacyjne.

6) Dyrektor poradni wdrożył odpowiednie środki techniczne i organizacyjne w celu zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych.

7) Dane osobowe małoletnich zarejestrowane w formie pisemnej (Indywidualna Karta Dziecka oraz inna dokumentacja pisemna zawierająca dane osobowe małoletnich jest chroniona w zamykanych szafach z ograniczonym dostępem do pomieszczeń ich przechowywania (sekretariat, gabinety specjalistów).

8) W poradni wdrożono odpowiednią procedurę postępowania na wypadek wystąpienia naruszenia ochrony danych osobowych.

9) Dane osobowe małoletnich udostępniane są wyłącznie podmiotom uprawnionym do ich uzyskania.

10) Dane osobowe umieszczone w Niebieskiej Karcie ,,A" udostępniane są zespołowi interdyscyplinarnemu, powołanemu w trybie ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej.

ROZDZIAŁ IV

ZASADY I PROCEDURY PODEJMOWANIA INTERWENCJI W SYTUACJI PODEJRZENIA KRZYWDZENIA LUB KRZYWDZENIA MAŁOLETNIEGO

1. Definicja przemocy domowej.

Pod pojęciem ,,przemoc domowa" - należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:

1) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia;

2) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną;

3) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę;

4) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej;

5) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

2. Rodzaje przemocy domowej i ich charakterystyka.

1) Przemoc fizyczna - to każde intencjonalne działanie sprawcy, mające na celu przekroczenie granicy ciała dziecka. Często powoduje różnego rodzaju urazy.

2) Przemoc psychiczna (,,maltretowanie psychiczne") - to powtarzający się wzorzec zachowań opiekuna lub skrajnie drastyczne wydarzenie (lub wydarzenia), które powodują u dziecka poczucie, że jest nic nie warte, niekochane, niechciane, zagrożone i że jego osoba ma jakąkolwiek wartość jedynie wtedy, gdy zaspokaja potrzeby innych. Krzywdzenie psychiczne dziecka to kategoria, w której najczęściej nie ma widocznych dowodów winy sprawcy. Występują natomiast u dziecka objawy jako konsekwencja tego rodzaju przemocy. Podstawowym narzędziem zatrzymania przemocy psychicznej jest praca z rodziną, która odbywać się może w ramach procedury ,,Niebieskie Karty".

3) Przemoc seksualna - według Światowej Organizacji Zdrowia przemoc seksualna to zaangażowanie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody, naruszająca prawo i obyczaje danego społeczeństwa. Z wykorzystywaniem seksualnym mamy do czynienia wtedy, gdy występuje ono pomiędzy dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem i innym dzieckiem, w sytuacji zależności, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w stosunku opieki, zależności, władzy. Celem takiej aktywności jest zaspokojenie potrzeb innej osoby. Aktywność taka może obejmować:

a) nakłanianie lub zmuszanie dziecka do udziału w jakichkolwiek prawnie zabronionych czynnościach seksualnych;

b) wykorzystywanie dziecka do prostytucji lub innych nielegalnych praktyk seksualnych;

c) wykorzystywanie dziecka do produkcji przedstawień i materiałów pornograficznych.

4) Zaniedbywanie - to jedna z form krzywdzenia dziecka polegająca na incydentalnym, bądź chronicznym niezaspokajaniu jego potrzeb oraz nierespektowaniu podstawowych praw, powodująca zaburzenia jego zdrowia, a także generująca trudności rozwojowe. Ta forma przemocy wskazuje na potrzebę szerszej diagnozy systemu rodzinnego pod kątem wydolności wychowawczej rodziców.

3. Rozpoznawanie przemocy wobec małoletniego odbywa się poprzez:

1) ujawnienie przez pokrzywdzonego przemocy domowej;

2) informacje od osoby będącej bezpośrednim świadkiem przemocy;

3) analiz objawów krzywdzenia występujących u pokrzywdzonego;

4) ocen stopnia ryzyka wystąpienia przemocy w danej rodzinie.

Ujawnienie przez małoletniego przemocy w rodzinie ma miejsce wtedy, kiedy poinformuje pracownika poradni o tym, że doznaje jednej lub kilku jednocześnie form przemocy ze strony swoich najbliższych. Ujawnienie jest dla małoletniego bardzo trudnym momentem, świadczy o dużym doznawanym bólu i determinacji. Fakt ujawnienia nie podlega ocenie uwiarygadniającej ze strony pracownika poradni, wymaga zareagowania! Informacje o krzywdzeniu małoletniego mogą pochodzić od bezpośrednich świadków przemocy, np. od rodzica niekrzywdzącego, rodzeństwa, kolegi, koleżanki, sąsiada, osoby z dalszej rodziny, przypadkowego świadka przemocy. W każdym przypadku informacje o przemocy wobec małoletniego wskazywane jako fakty, a nie domniemania, należy potraktować z pełną odpowiedzialnością i zareagować zgodnie z obowiązującymi zasadami wskazanymi w niniejszej procedurze. Podobnie jak w przypadku ujawnienia przemocy przez małoletniego, pracownik nie dokonuje oceny wiarygodności podawanych informacji. Zobowiązany jest do zareagowania na taki sygnał. Fakt ujawnienia przemocy przez osoby inne niż małoletni nie podlega ocenie uwiarygadniajc1cej ze strony pracownika poradni, wymaga zareagowania !

4. Zgłaszanie stosowania przemocy domowej przez małoletniego.

1) Każdy małoletni będący klientem poradni może zgłosić ustnie lub pisemnie, dowolnej osobie, do której ma zaufanie, będącej pracownikiem poradni, fakt stosowania wobec niego przemocy domowej.

2) Zgłoszenie doznawanej krzywdy przez małoletniego może nastąpić w bezpośredniej rozmowie, SMS-em, drogą elektroniczną, telefoniczną lub inną dostępną, w każdym czasie.

3) W przypadku dziecka obcojęzycznego lub mającego trudności w mowie i piśmie, osoba, do której zgłosił się małoletni zapewnia pomoc w nawiązaniu komunikacji poprzez skorzystanie z pomocy osoby władającej językiem obcym lub zapewnia komunikację w innych formach, np. poprzez wykorzystanie alternatywnych i wspomagających metod komunikacji.

4) Osoba, która powzięła informację od krzywdzonego podejmuje w pierwszej kolejności działania mające na celu zatrzymanie krzywdzenia.

5) W przypadku zagrożenia życia małoletniego, po przekazaniu informacji dyrektorowi poradni, zawiadamia w trybie pilnym odpowiednie służby porządkowe – policję i pogotowie ratunkowe o zagrożeniu życia małoletniego.

6) W ramach procedury funkcjonariusz policji: udziela niezbędnej pomocy osobie doznającej przemocy, w tym dostępu do pomocy medycznej, podejmuje czynności chroniące życie, zdrowie i mienie, zabezpiecza ślady i dowody przestępstwa oraz podejmuje działania mające na celu zapobieganie dalszym zagrożeniom mogącym występować w tej rodzinie, zgodnie z zasadami i procedurami postępowania w takiej sytuacji.

7) W przypadkach niewymagających podejmowania nagłych interwencji, osoba, która powzięła informację postępuje zgodnie z procedurą.

5. Zgłaszanie podejrzenia przemocy domowej lub jej stosowania przez pracownika poradni.

1) Każdy pracownik poradni, który zauważy lub podejrzewa u małoletniego symptomy krzywdzenia, jest zobowiązany zareagować - jeśli to konieczne, udzielić pierwszej pomocy.

2) Pracownik w trybie pilnym przekazuje informację o zaobserwowanym zdarzeniu dyrektorowi poradni, dołączając pisemną notatkę zawierającą istotne informacje dotyczące: wyglądu, stanu, dolegliwości oraz zachowania małoletniego, cytaty jego wypowiedzi oraz podjęte działania.

3) Dyrektor poradni jako osoba upoważniona do prowadzenia spraw związanych z przemocą wobec małoletnich wraz z osobą zgłaszającą wypełniają tzw. Kartę zgłoszenia - Załącznik 1. Na karcie podpisuje się: dyrektor poradni i osoba zgłaszająca.

6. Zgłaszanie podejrzenia przemocy domowej lub jej stosowania przez osoby z zewnątrz.

1) Osoba, która jest świadkiem stosowanej przemocy domowej wobec małoletniego ma prawo do zgłoszenia podejrzewania stosowania przemocy lub przemocy domowej.

2) W celu zgłoszenia stosowanej wobec małoletniego przemocy domowej w/w osoba jest obowiązana dokonać zgłoszenia bezpośrednio dyrektorowi poradni.

3) W takcie rozmowy z dyrektorem poradni, osoba wskazuje na fakty, na podstawie których podejrzewa stosowanie przemocy domowej wobec małoletniego.

4) Osoba zgłaszająca przemoc jest zobowiązana wylegitymować się dokumentem zawierającym fotografię oraz wskazać dane do kontaktu.

5) Zgłaszający przemoc domową jest informowany o zasadach przetwarzania jego danych osobowych udostępnionych dyrektorowi oraz zasadach ich przetwarzania i bezpieczeństwa danych osobowych.

6) W przypadku zgłoszeń anonimowych, w tym telefonicznych do sekretariatu poradni, pracownik sekretariatu sporządza notatkę z rozmowy telefonicznej.

7) W sytuacji, jak w pkt f, pracownik sekretariatu zawiadamia dyrektora poradni o anonimowym zgłoszeniu, dołączając notatkę z rozmowy telefonicznej ze zgłaszającym lub wydruk ze skrzynki elektronicznej.

8) W przypadkach anonimowych zgłoszeń stosowanie przemocy wobec małoletniego podlega analizie i zdiagnozowaniu.

9) Pracownik, do którego wpłynie zgłoszenie podejrzenia stosowania przemocy lub jej stosowania wypełnia Kartę zgłoszenia - załącznik 1, w obecności - o ile to możliwe - osoby zgłaszającej i w trybie pilnym przekazuje ją koordynatorowi ,,Strategii ochrony małoletnich". Na karcie podpisuje się osoba, do której wpłynęło zgłoszenie i osoba zgłaszająca.

10) W przypadku, gdy zgłaszana przemoc zagraża życiu lub zdrowiu małoletniemu, osoba pozyskująca taką wiedzę jest obowiązana w trybie pilnym zawiadomić policję.

7. Wstępna diagnoza i ocena sytuacji osoby krzywdzonej.

1) W każdym przypadku zgłoszenia krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego, dyrektor poradni powołuje Zespół Interwencyjny do wstępnego zdiagnozowania sytuacji ofiary, w szczególności, tzw. czynników ryzyka oraz danych świadczących o przemocy lub wykluczające: kto jest sprawcą krzywdzenia i w jakiej relacji pozostaje z małoletnim, jak często i od jak dawna jest krzywdzony, informacje o zachowaniach pozostałych członków rodziny wobec małoletniego, relacjach jakie ma małoletni z osobą rodzica niekrzywdzącego, o osobach wspierających go, informacje o innych czynnikach towarzyszących przemocy - np. uzależnieniu od alkoholu rodziców.

2) W skład Zespołu Interwencyjnego wchodzą: psycholog, pedagog, pracownik zgłaszający podejrzenie stosowania przemocy.

3) Zaleca się, by Zespół przeprowadził rozmowę z osobą krzywdzoną i osobą zgłaszającą podejrzenie lub krzywdzenie małoletniego, a także z rodzicem/opiekunem ,,niekrzywdzącym".

4) Wstępną diagnozę przeprowadza się z wykorzystaniem karty obserwacji i diagnozy, będącej Załącznikiem 3, a w przypadku zaniedbania - kwestionariuszem diagnozującym oznaki zaniedbania - Załącznik 5.

5) W przypadku uwiarygodnienia podejrzenia stosowania przemocy lub stwierdzenia jej stosowania, dyrektor poradni wszczyna procedurę ,,Niebieskiej Karty".

6) W przypadkach niewskazujących na wiarygodność zgłoszenia (pomówienie, konfabulacja, kłamstwo) - psycholog i pedagog prowadzą wnikliwą obserwację małoletniego i w terminie 3 miesięcy od zgłoszenia ponownie w składzie, jak w pkt 2 dokonuje oceny sytuacji małoletniego.

8. Zalecenia do prowadzenia rozmowy z małoletnim doznającym przemocy domowej.

1) Celem rozmowy z małoletnim jest zebranie informacji potwierdzających (bądź niepotwierdzających) jego krzywdzenie w rodzinie, określających charakter i okoliczności zdarzeń, rolę i zachowanie innych członków rodziny oraz zidentyfikowanie sprawcy.

2) Nie wolno zapomnieć, że celem spotkania jest przede wszystkim udzielenie małoletniemu wsparcia.

3) Sposób prowadzenia rozmowy powinien uwzględniać jego wiek i możliwości rozwojowe, ale również to, czy sam ujawnił doświadczenie krzywdy domowej, czy też podejrzenie zrodziło się w oparciu o inne przesłanki np. informacje osób trzecich czy zaobserwowane u małoletniego symptomy fizyczne i/lub behawioralne.

4) W pierwszym przypadku pracownik poradni, do którego zwrócił się małoletni musi pamiętać, że został uznany za tą osobę, u której można szukać wsparcia, której można zaufać.

5) W drugim, nieodzowne jest zadbanie o zdobycie tego zaufania. Można porozmawiać na wstępie z małoletnim na tematy neutralne, ale dla niego istotne. Zapytać np. o zainteresowania, sukcesy, opinie na temat ważnych dla niego spraw.

6) Rozmowa powinna odbywać się w miejscu bezpiecznym i cichym.

7) Czas rozmowy jest czasem przeznaczonym tylko dla małoletniego. Nie ma tu miejsca na odbieranie telefonów, wychodzenie na chwilę w „pilnych sprawach”, okazywanie zniecierpliwienia. Małoletni musi widzieć i czuć, że teraz jest najważniejszy.

8) Trzeba liczyć się z tym, że może być nieprzygotowany do zwierzeń, nieprzyjemnie zaskoczony sytuacją, może starać się ukryć fakt krzywdzenia przez rodziców szczególnie, gdy sprawa będzie się wiązać z przemocą seksualną.

9) W rozmowie mogą mu towarzyszyć:

a) uczucie wstydu;

b) lęk o przyszłość swoją i swojej rodziny;

c) lęk przed obwinianiem go przez rodziców za kłopoty wynikające z ujawnienia sprawy;

d) lęk przed zemstą sprawcy przemocy;

e) brak znajomości odpowiedniego słownictwa (szczególnie, gdy rozmowa będzie dotyczyć przemocy o podłożu seksualnym).

10) Mogą również ujawniać się mechanizmy obronne pozwalające małoletniemu radzić sobie z traumą, mechanizmy chroniące go przed bólem, cierpieniem i samotnością; pozwalające zachować mimo wszystko wiarę i przywiązanie do rodziców, ale utrudniające szczerą rozmowę. Są to:

a) tłumienie - świadome unikanie bolesnych wspomnień lub uczuć,

b) wyparcie - usuwanie i niedopuszczanie do świadomości wspomnień, które przywołują bolesne skojarzenia,

c) zaprzeczenie - wmawiane sobie, że zdarzenie, którego doświadczył lub którego był świadkiem wcale nie miało miejsca („to się naprawdę nie zdarzyło”),

d) minimalizacja - minimalizowanie znaczenia doznawanej krzywdy na zasadzie: „gorsze rzeczy się zdarzają”,

e) racjonalizacja - znajdowanie takiego wytłumaczenia dla zachowania osoby, która stosuje przemoc, aby zwolnić ich z odpowiedzialność za krzywdzenie.

11) Pracownik poradni będzie musiał poradzić sobie z własnymi negatywnymi emocjami: lękiem, złością, poczuciem bezradności; z obawą przed dodatkowym skrzywdzeniem dziecka podczas rozmowy i przed mieszaniem się w „nie swoje sprawy”.

12) Pierwszy krok w rozmowie, to nawiązanie dobrego kontaktu z dzieckiem. Jeżeli to się uda można delikatnie przejść do zadawania mu pytań.

13) W tym momencie rozmowy trzeba zapewnić małoletniego, że ma prawo czegoś nie wiedzieć, nie rozumieć pytania lub nie chcieć na nie odpowiedzieć. Taka informacja wzmocni jego poczucie bezpieczeństwa i zmniejszy prawdopodobieństwo, że starając się spełnić oczekiwania rozmówcy będzie mówiło nieprawdę.

14) Zasadą jest używanie w rozmowie prostego, zrozumiałego języka (zdania pojedyncze, bez podwójnych przeczeń, trudnych wyrazów itd.). Stawiane pytania powinny mieć otwarty charakter, umożliwiający małoletniemu opowiedzenie własnymi słowami o tym, co mu się przytrafiło. Pytania takie mogą zaczynać się od wyrażeń:

a) Czy możesz powiedzieć coś więcej na ten temat?

b) Czy chciałbyś jeszcze coś dodać?

c) Czy mógłbyś mi o tym opowiedzieć?

d) Wyjaśnij mi to dokładnie, chcę lepiej zrozumieć.

15) Nie można zadawać pytań sugerujących.

16) Powinno się także unikać pytań zaczynających się od słów: dlaczego? po co?, mogących wywołać w małoletnim poczucie winy.

17) Podczas swojej wypowiedzi małoletni cały czas powinien mieć świadomość, że jest uważnie słuchany.

18) Pracownik poradni powinien używać świadczących o tym sygnałów. Mogą mieć one charakter niewerbalny (gesty, mimika) jak również werbalny. Sygnały werbalne to między innymi: zwroty parajęzykowe (np. uhm, aha, no tak), parafrazowanie i odzwierciedlanie. Parafrazowanie można wykorzystać, gdy w rozmowie nastąpi naturalna przerwa, gdy małoletni nagle zamilknie lub zawiesi głos na końcu zdania i da do zrozumienia, że czeka na jakąś reakcję. Istotą parafrazowania jest powtórzenie własnymi słowami tego, co powiedziało dziecko. Można je zacząć od słów:

a) „O ile dobrze Cię zrozumiałam...”;

b) „Chcesz przez to powiedzieć, że...”;

c) „Próbuję zrozumieć, to znaczy, że...”;

d) „Czy mam rację myśląc, że...”.

Odzwierciedlanie to nazywanie odczuć rozmówcy podkreślające zrozumienie przekazów tak werbalnych jak i pozawerbalnych. Może zacząć się zwrotami: widzę, że jest Ci smutno... wygląda na to, że bardzo Cię niepokoi....

19) Dodatkowe wskazówki, którymi warto się kierować rozmawiając z małoletnim, co do którego istnieje podejrzenie, że jest krzywdzony w rodzinie:

a) Trzeba zachować spokój.

b) Nie można okazywać złości, zszokowania czy zakłopotania tym co dziecko mówi.

c) Trzeba też powstrzymać się od wypowiadania negatywnych sądów o „agresorze”.

d) Nauczyciel, pedagog nie jest śledczym. W rozmowie, którą prowadzi nie chodzi o zbieranie dowodów, ustalanie szczegółów i niepodważalnych faktów. Jeżeli sprawa okaże się poważna ustali je sędzia i psycholog specjalista.

e) Trzeba starać się oszczędzić dziecku traumy związanej z koniecznością kilkukrotnego powtarzania bolesnych szczegółów.

f) Należy pozwolić dziecku ujawnić to, na co jest gotowe.

g) Nie wolno pospieszać dziecka, trzeba dostosować się do jego tempa relacjonowania wydarzeń. Należy je upewnić, że dobrze robi ujawniając krzywdy, których doznało, pochwalić je za to, zapewnić, że to co się stało nie jest jego winą, że nie ponosi również odpowiedzialności za to, że nie powiedziało o tym, co mu się przydarzyło od razu.

h) Należy przejawiać zaufanie i wiarę w to, co mówi i przyjmować to bez osądzania.

i) Nie należy dramatyzować, tworzyć atmosfery sensacji, wyjątkowości wydarzeń, ale jednocześnie nie należy udawać przed dzieckiem, że wszystko jest w porządku.

j) Dziecko powinno odczuć, że to o czym opowiada nie powinno mieć miejsca.

k) Nie wolno zaprzeczać lub bagatelizować jego uczuć.

l) Trzeba w tych uczuciach mu towarzyszyć. Wyrazić wprost, że się je widzi i rozumie. Nie mają w tym momencie większego sensu stwierdzenia typu wszystko będzie dobrze, nie płacz, nie przejmuj się. Można jednak starać się mu wytłumaczyć, że są dzieci mające podobne problemy, z którymi czują się tak samo, że różne trudności, które przeżywa, np. ból fizyczny, koszmary nocne, złe samopoczucie, miną.

m) Nie można obiecywać dziecku zachowania rozmowy w tajemnicy. Spełnienie obietnicy uniemożliwiłoby podjęcie jakiejkolwiek interwencji.

n) Nie można składać innych pochopnych obietnic. Nie ma pewności, jak dalej potoczą się losy dziecka. Nie wiadomo czy sprawca od razu zostanie odizolowany od niego, jak zareaguje jego rodzina, czy nikt inny już go nie skrzywdzi.

20) Na koniec spotkania trzeba wyraźnie powiedzieć dziecku, że mu się wierzy i poinformować je, co dalej będzie się działo, z kim będą przeprowadzone rozmowy, aby spróbować mu pomóc.

21) Rozmowę trzeba spróbować zakończyć jakąś pozytywną uwagą.

9. Uzasadnienie do uruchomienia procedury ,,Niebieskiej Karty".

1) Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz rozporządzenie w sprawie procedury ,,Niebieskiej Karty" z jednej strony nakłada na pracowników poradni obowiązek reagowania w każdej sytuacji podejrzenia przemocy wobec małoletniego. Z drugiej zaś daje możliwość skutecznej interdyscyplinarnej współpracy na rzecz pomocy i ochrony małoletniego i jego rodziny. Uruchamiając procedurę ,,Niebieskiej Karty" pracownik poradni otrzymuje możliwość udziału w grupie roboczej składającej się z przedstawicieli także innych służb. Są to: pracownik socjalny, policjant, przedstawiciel ochrony zdrowia, przedstawiciel komisji rozwiązywania problemów alkoholowych i opcjonalnie inni specjaliści, którzy znają sytuację rodzinną dziecka, np. przedstawiciel organizacji pozarządowej, kurator.

2) Uczestnictwo w grupie roboczej daje pracownikowi poradni możliwość:

a) wymiany informacji na temat dziecka i jego rodziny z innymi profesjonalistami;

b) podziału zadań mających na celu diagnozę sytuacji w rodzinie, ochronę małoletniego monitorowanie jego sytuacji między przedstawicielami poszczególnych służb;

c) podejmowania decyzji o ewentualnej interwencji prawnej wspólnie z innymi profesjonalistami w grupie roboczej;

d) wzajemnego wsparcia w pracy z małoletnim i jego rodziną.

10. Procedura ,,Niebieskiej Karty".

1) Cel procedury:

Celem niniejszej procedury jest wskazanie zasad postępowania pracowników poradni i dyrektora placówki w przypadku stwierdzenia krzywdzenia małoletniego lub uzasadnionego podejrzenia krzywdzenia.

2) Zakres procedury i ogólne zasady jej stosowania

a) Procedura postępowania ,,Niebieskiej Karty" obowiązuje wszystkich pracowników zatrudnionych w poradni.

b) Nadzór nad stosowaniem procedury sprawuje dyrektor poradni.

c) Dyrektor poradni udziela wsparcia i pomocy osobom bezpośrednio zaangażowanym w proces pomocy ofierze przemocy domowej, w tym prawnej i organizacyjnej.

d) W poradni wyznaczony jest Koordynator ds. Standardów ochrony małoletnich. W sytuacji prowadzenia dużej liczby przypadków lub ich złożoności i wielu działań, dyrektor może zadanie koordynacji kolejnych powierzyć innej osobie, przy czym nadal pozostają one w ogólnym rejestrze prowadzonym przez Koordynatora ds. Standardów Ochrony Małoletnich.

e) Zasady udzielania pomocy małoletniemu krzywdzonemu jest interdyscyplinarna współpraca zespołowa ograniczona do osób pracujących z małoletnim.

f) Druki i formularze ,,Niebieskiej Karty - A" i ,,Niebieskiej Karty - B" znajdują się w sekretariacie poradni.

g) Rejestr wszczętych procedur ,,Niebieskiej Karty" prowadzi sekretariat poradni zgodnie z zasadami określonymi w Instrukcji Kancelaryjnej.

h) Wgląd w dokumentację wszczętych procedur posiadają wyłącznie osoby upoważnione imiennie przez dyrektora poradni.

i) Upoważnione osoby do wglądu w dokumentację wszczętych procedur ,,Niebieskiej Karty" są zobowiązane do złożenia oświadczenia o zachowaniu poufności informacji i danych osobowych umieszczanych w dokumentach załącznik 2.

j) Po zakończeniu sprawy osoba prowadząca przekazuje teczkę z dokumentacją do sekretariatu poradni.

k) Archiwizacja dokumentacji odbywa się na zasadach określonych w Instrukcji Archiwalnej.

3) Wszczęcie procedury ,,Niebieskiej Karty"

a) Wszczęcie procedury ,,Niebieskiej Karty" następuje z chwilą wypełnienia formularza Karty - ,,A" w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy wobec małoletnich lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie.

b) Do wszczęcie procedury ,,Niebieskiej Karty" nie jest wymagana zgoda osoby doznającej przemocy.

c) Do wszczęcia procedury ,,Niebieskiej Karty" nie jest wymagany uprzedni kontakt z osobą stosującą przemoc domową ani obecność tej osoby w czasie wypełniania kwestionariusza.

d) Dyrektor poradni lub inna osoba wszczynając procedurę ,,Niebieskiej Karty" ma prawo wykorzystać informacje zawarte we wstępnej diagnozie oceny sytuacji małoletniego - załącznik 3, a także przeprowadzić rozmowę z małoletnim.

e) Rozmowę z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przeprowadza się w warunkach gwarantujących swobodę wypowiedzi i poszanowanie godności tej osoby oraz zapewniających jej bezpieczeństwo.

f) Czynności w ramach procedury "Niebieskiej Karty" przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego. W sytuacji, gdy to rodzice, opiekun prawny lub faktyczny są podejrzani o stosowanie przemocy wobec dziecka, te czynności przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej (w rozumieniu art. 115 § 11 kk) czyli np. dziadków, pradziadków oraz rodzeństwa (w miarę możliwości również w obecności psychologa).

g) Żaden z formularzy "Niebieskiej Karty" nie wymaga podpisu osoby podejrzanej o doznawanie czy stosowanie przemocy domowej.

h) Po wypełnieniu karty ,,A", osoba dotknięta przemocą domową w rodzinie - rodzic, opiekun prawny lub faktyczny, osoba, która zgłosiła podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie otrzymuje wypełniony formularz Karty „B”.

i) Formularz ,,B" jest dokumentem dla osób pokrzywdzonych, zawierającym definicję przemocy, praw człowieka, informacji o miejscach, gdzie można uzyskać pomoc.

j) Formularza ,,B" nie przekazuje się osobie podejrzanej o stosowanie przemocy domowej.

k) Wypełniony formularz - ,,Niebieska Karta - A" niezwłocznie, nie później niż w terminie 5 dni od wszczęcia procedury, przekazuje się do właściwego zespołu interdyscyplinarnego.

l) Osobą upoważnioną do przekazania formularza jest Koordynator ds. Standardów Ochrony Małoletnich, która zawiadamia dyrektora poradni o podjętej decyzji i fakcie przekazania formularza do zespołu interdyscyplinarnego.

m) Wypełnienie formularza ,,A" nie zwalnia z obowiązku podjęcia działań interwencyjnych zapewniających bezpieczeństwo osobie doznającej przemocy.

4) Zadania i obowiązki pracowników poradni.

a) Dyrektor poradni:

• W porozumieniu z Koordynatorem ds. Standardów Ochrony Małoletnich oraz wyznaczonym psychologiem występuje do sądu rodzinnego i prokuratury, policji, ośrodka pomocy społecznej z zawiadomieniem o zagrożeniu małoletniego krzywdzeniem.
• Podpisuje pisma wychodzące na zewnątrz w sprawach krzywdzenia małoletnich.
• Powołuje zespoły interwencyjne do diagnozy i oceny ryzyka zagrożenia przemocą domową – odrębne dla każdej sprawy.
• Organizuje pomoc psychologiczno-pedagogiczną dla osoby doznającej przemocy.
• Określa zasady prowadzenia dokumentacji i jej archiwizowania.
• Wydaje upoważnienia do dostępu do danych osobowych osobom biorącym udział w rozpoznawaniu przemocy domowej.
• Nadzoruje pracę zespołu interwencyjnego.
• Współpracuje z instytucjami zewnętrznymi działającymi na rzecz wspierania i pomocy ofiarom przemocy domowej.
• Zapewnia bezpieczeństwo i ochronę prawną pracownikom wszczynającym procedury obowiązujące w poradni, dotyczące małoletnich doznających krzywdy ze strony sprawców przemocy domowej.
• Zapewnia pomoc pracownikom w realizacji ich zadań oraz ich doskonaleniu zawodowym, ułatwiając im np. możliwość konsultacji trudnych przypadków ze specjalistami, wspiera, organizuje szkolenia w zakresie reagowania na przemoc w rodzinie wobec dziecka.

b) Koordynator d.s. Standardów Ochrony Małoletnich w sytuacji podejrzenia przemocy wobec małoletniego:

Zbiera informacje:

• o małoletnim w celu wstępnego zdiagnozowania jego sytuacji, w szczególności o tzw. czynnikach ryzyka, a także dane świadczące o przemocy lub wykluczające ją;
• kto jest sprawcą krzywdzenia i w jakiej relacji pozostaje z małoletnim;
• jak często i od jak dawna małoletni jest krzywdzony;
• informacje o zachowaniach pozostałych członków rodziny wobec małoletniego, relacjach jakie ma z osobą rodzica niekrzywdzącego, o osobach wspierających go;
• informacje o innych czynnikach towarzyszących przemocy – np. uzależnieniu od alkoholu rodziców.

Dane te pozyskuje od:

• samego dziecka;
• rodziców dziecka;
• innych pracowników poradni.

Przewodniczy zespołowi interwencyjnemu.

Wszczyna obowiązującą procedurę, przeprowadza z zespołem interwencyjnym ocenę zagrożenia przemocą (dokonuje wszelkich niezbędnych czynności opisanych szczegółowo w procedurze).

Współpracuje z dyrektorem poradni w podejmowaniu interwencji:

• informuje dyrektora poradni o każdym przypadku podejrzenia przemocy w rodzinie;
• monitoruje i konsultuje sytuację małoletniego poprzez kontakt z innymi pracownikami poradni – dbając jednocześnie o zapewnienie poufności i niewłączanie osób nie związanych z pracą nad konkretnym przypadkiem;
• informuje rodziców o podjętych działaniach na rzecz małoletniego.

c) Każdy pracownik pedagogiczny poradni (psycholog, pedagog, logopeda) w sytuacji, gdy podejrzewa, że małoletni jest krzywdzony:

Udziela bezpośredniej pomocy małoletniemu, jeśli zagrożone jest jego zdrowie lub życie (wzywając karetkę pogotowia i informując policję).

Kontaktuje się z koordynatorem/członkami zespołu interwencyjnego przekazując informacje o swoich obserwacjach.

Wypełnia Kartę zgłoszenia podejrzenia przemocy – Załącznik nr 1, prowadzi obserwację zachowania małoletniego.

Swoje spostrzeżenia zapisuje, monitoruje i ustala z zespołem plan pomocy/zasady wsparcia małoletniego.

Udziela małoletniemu wsparcia na wszystkich etapach pomocy.

d) Pracownicy administracji i obsługi.

W sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka:

• kontaktują się z koordynatorem/członkami zespołu interwencyjnego przekazując im informacje o swoich podejrzeniach i obserwacjach; jeśli kontakt danego dnia nie jest możliwy – zapisują fakty w formie notatki służbowej i przekazują ją dnia następnego;
• w każdej możliwej sytuacji obserwują zachowanie dziecka;
• w sytuacji zagrożenia dziecka chronią je przed kontaktem z osobą stosującą przemoc;
• zwracają szczególną uwagę na stan trzeźwości, stopień pobudzenia osób przyprowadzających i odbierających dziecko.

11. Zasady i procedury postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia cyfrowego

Zasady i procedury postępowania w przypadku podejrzenia lub zaistnienia cyberprzemocy, w przypadku informacji o dostępie przez małoletniego do treści szkodliwych, niepożądanych, nielegalnych oraz nawiązywanie niebezpiecznych kontaktów w Internecie.

1) Opis procedury reagowania na w/w zdarzenia, obowiązującej w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Zwoleniu.

a) Rodzaj zagrożenia objętego procedurą:

• Zagrożenie cyberprzemocą – stosowanie przemocy poprzez prześladowanie, zastraszanie, nękanie i wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem Internetu i narzędzi typu elektronicznego takich jak: SMS, e-mail, witryny internetowe, fora dyskusyjne w Internecie, portale społecznościowe i inne.
• Zagrożenie łatwym dostępem do treści szkodliwych, niedozwolonych, nielegalnych i niebezpiecznych dla zdrowia (pornografia, treści obrazujące przemoc, promujące działania szkodliwe dla zdrowia i życia dzieci, popularyzujące ideologię faszystowską i działalność niezgodną z prawem, nawołujące do samookaleczeń i samobójstw, korzystania z narkotyków; niebezpieczeństwo werbunku dzieci i młodzieży do organizacji nielegalnych i terrorystycznych).
• Zagrożenie nawiązywania niebezpiecznych kontaktów w Internecie (uwodzenie, zagrożenie pedofilią) - obejmuje kontakt osoby dorosłej z małoletnią w celu zainicjowania znajomości prowadzących do wyłudzenia poufnych informacji, nawiązania kontaktów seksualnych, skłonienia małoletniego do zachowań niebezpiecznych dla jego zdrowia i życia lub wyłudzenia własności (np. danych, pieniędzy, cennych przedmiotów rodzinnych).
• Seksting - przesyłanie wiadomości drogą elektroniczną w formie wiadomości MMS lub z wykorzystaniem różnych aplikacji i komunikatorów albo publikowanie np. na portalach społecznościowych prywatnych treści, głównie zdjęć lub filmów o kontekście seksualnym, erotycznym.

b) Ujawnienie przypadku zdarzenia:

Osobami, które mogą zgłosić o podejrzeniu lub zaistnieniu zdarzenia mogą być:

• poszkodowany małoletni (ofiara);
• jego rodzice (opiekunowie);
• świadkowie zdarzenia;
• pracownicy poradni.

c) Ustalenie okoliczności zdarzenia:

Zgłaszanie w/w zdarzeń odbywa się według następującej zasady:

• małoletni – ofiara lub świadek zdarzenia informuje pracownika poradni o wystąpieniu takiego zjawiska;
• pracownik poradni oraz członkowie zespołu interwencyjnego powinni dokonać analizy zdarzenia; do ich obowiązków należy ustalenie okoliczności zdarzenia i ewentualnych świadków, przeprowadzenie rozmów z ofiarą, świadkami i jeśli to możliwe sprawcami incydentu i zaplanowanie dalszego postępowania;

• zespół interwencyjny informuje rodzica o konieczności zgłoszenia zdarzenia na policję (przez rodzica lub koordynatora/dyrektora poradni).

Ważne, aby nie konfrontować sprawcy z ofiarą!

d) Działania wobec ofiary zdarzenia:

• Ofiara zdarzenia otrzymuje w poradni zasadną pomoc psychologiczną.
• Podczas rozmowy z małoletnim, który jest ofiarą zdarzenia, należy zapewnić go o tym, że postąpił właściwie zgłaszając wydarzenie. Powinno mu się powiedzieć, że rozumie się, w jak trudnej jest sytuacji i zapewnić go, że nikt nie ma prawa tak się wobec niego zachowywać.
• Rozmowa z małoletnim przeprowadzana jest z uwzględnieniem jego komfortu psychicznego, z poszanowaniem poufności i podmiotowości ze względu na fakt, iż kontakt z treściami nielegalnymi może mieć bardzo szkodliwy wpływ na jego psychikę.
• Małoletni powinien otrzymać poradę, jak ma się zachowywać, aby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa: nie utrzymywać kontaktów ze sprawcą, nie kasować dowodów tj.: e-maili, SMS-ów, MMS-ów, zdjęć, filmów.
• Ważna jest też zmiana danych kontaktowych np. na komunikatorze, zmiana adresu e - mail, a nawet, w szczególnie trudnych sytuacjach, numeru telefonu (oczywiście robią to rodzice).
• Podczas rozmowy bardzo ważna jest obserwacja małoletniego i zwrócenie uwagi na jego pozawerbalne zachowanie (np. zażenowanie, smutek, poczucie winy).
• Bardzo ważne jest monitorowanie sytuacji małoletniego w kierunku, czy nie są stosowane wobec niego żadne akty odwetu. Rodzice dziecka muszą być poinformowani o zdarzeniu i muszą dostać wsparcie i poradę za strony pracowników poradni.
• W przypadkach naruszenia prawa – szczególnie w przypadku uwodzenia małoletniego do lat 15 – obowiązkiem poradni jest powiadomienie policji lub sądu rodzinnego.
• W przypadkach uwiedzenia nieletnich przez osoby dorosłe zaleca się – w porozumieniu z rodzicami/opiekunami prawnymi – skierowanie ofiary do placówki specjalistycznej opieki psychologicznej.
• W przypadku publikacji lub upowszechniania zdjęć o charakterze pornografii dziecięcej (co jest wykroczeniem ściganym z urzędu) dyrektor poradni powiadamia o tym zdarzeniu policję lub sąd rodzinny.

e) Sporządzenie dokumentacji z zajścia.

• Koordynator d.s. Standardów Ochrony Małoletnich zobowiązany jest do sporządzenia notatki służbowej z rozmów z poszkodowanym, ewentualnie jeśli to możliwe ze sprawcą, rodzicami oraz świadkami zdarzenia.
• Jeżeli rozmowa była np. w obecności innego pracownika, powinien on również notatkę podpisać.

12. Zasady i procedury postępowania w przypadku naruszenia prywatności dotyczące nieodpowiedniego bądź niezgodnego z prawem wykorzystania danych osobowych lub wizerunku małoletniego.

1) Zagrożenie to polega na naruszeniu prywatności małoletniego poprzez nieodpowiednie lub niezgodne z prawem wykorzystanie jego danych osobowych lub wizerunku.

2) Podszywanie się pod inną osobę, wykorzystywanie jej wizerunku lub danych osobowych w celu wyrządzenia jej szkody osobistej lub majątkowej jest w świetle polskiego prawa przestępstwem.

3) Najczęstszymi formami wyłudzenia lub kradzieży danych jest przejęcie profilu na portalu społecznościowym w celu dyskredytacji lub naruszenia dobrego wizerunku ofiary (np. publikacja zdjęć intymnych bądź fotomontażu), szantażowania (w celu uzyskania korzyści finansowych w zamian za niepublikowanie zdjęć bądź treści naruszających reputację ofiary), dokonania zakupów i innych transakcji finansowych (np. w sklepach internetowych na koszt ofiary).

4) Często naruszenia prywatności łączy się z cyberprzemocą.

5) Sposób postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia:

a) Przyjęcie zgłoszenia i ustalenie okoliczności zdarzenia. W przypadku, gdy do naruszenia prywatności poprzez kradzież, wyłudzenie danych osobowych, wykorzystanie wizerunku małoletniego dochodzi ze strony dorosłych osób trzecich, rodzice powinni skontaktować się bezpośrednio z policją (zgodnie z Kodeksem karnym ściganie następuje wówczas na wniosek pokrzywdzonego). Istotne dla ścigania sprawcy jest uzyskanie dowodów potwierdzających, że sprawca zmierzał do wyrządzenia ofierze szkody majątkowej lub osobistej. Małoletniego należy otoczyć – w porozumieniu z rodzicami/opiekunami prawnymi -opieką psychologiczno-pedagogiczną.

ROZDZIAŁ V

ORGANIZACJA PROCESU OCHRONY MAŁOLETNICH W PORADNI I WDRAŻANIA STANDARDÓW OCHRONY MAŁOLETNICH

1. Podział obowiązków i przydział zadań w zakresie wdrażania Standardów Ochrony Małoletnich.

Podmiot Zadanie/obowiązek Termin

Dyrektor poradni

1. Zatwierdzenie Standardów Ochrony Małoletnich i wdrożenie ich w życie zarządzeniem. Do 15 lutego 2024

2. Opublikowanie dokumentu w wersji skróconej na stronie www.pppzwolen.pl z zachowaniem zasady dostępności dla osób niepełnosprawnych. Luty 2024

3. Wyznaczenie Koordynatora d.s. Standardów Ochrony Małoletnich. Luty 2024

4. Przydział zadań związanych z postępowaniem w przypadku stwierdzenia krzywdzenia małoletnich i przewodniczenie zespołom interwencyjnym. Luty 2024

i wg potrzeb

5. Powoływanie zespołów interwencyjnych do rozpoznania sprawy krzywdzenia małoletniego –dla każdego przypadku. bezpośrednio po otrzymaniu informacji

6. Przeprowadzenie szkolenia wstępnego pracowników poradni: omówienie treści dokumentu, zasad organizacyjnych wspierania i ochrony małoletnich, standardów obowiązujących w poradni w zakresie ochrony małoletnich, postępowania w sytuacji krzywdzenia. Luty 2024

7. Podejmowanie interwencji prawnej, podpisywanie pism interwencyjnych w trudnych sytuacjach. Wg potrzeb

8. Określenie obiegu dokumentów związanych z rozpatrywaniem przypadków krzywdzenia małoletnich. Luty 2024

9. Przypomnienie pracownikom poradni zasad bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych i Polityki Bezpieczeństwa Informacji. Luty 2024

Koordynator d.s. Standardów Ochrony Małoletnich

1. Przekazuje informacje o funkcjonowaniu Standardów Ochrony Małoletnich. Na bieżąco

2. Kontroluje jakość dostępnych dokumentów w poradni w zakresie Standardów Ochrony Małoletnich. Na bieżąco

3. Koordynuje działania w ramach pomocy krzywdzonemu małoletniemu, nadzoruje rejestr prowadzonych spraw. Na bieżąco

4. Nadzoruje prawidłowość sporządzania dokumentacji. Na bieżąco

5. Dokonuje raz na dwa lata przeglądu Standardów Ochrony Małoletnich. Raz na dwa lata

Samodzielny Referent

1. Informuje każdego nowo zatrudnionego pracownika/stażystę/praktykanta o konieczności zapoznania się z następującymi dokumentami:

• Standardy Ochrony Małoletnich,
• Polityka Bezpieczeństwa Informacji,
• Regulaminy i instrukcje bhp i ppoż.,
• Regulamin Pracy,
• Statut poradni,
• Kodeks etyki. Przed nawiązaniem stosunku pracy/rozpoczęciem stażu/praktyki

2. Gromadzi w dokumentacji pracowniczej, oprócz innych dokumentów wymaganych prawem, oświadczenia z KRK, Komisji Dyscyplinarnej dla Nauczycieli, Zaświadczenia z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym; a w przypadku obywateli innych krajów: wymagane oświadczenia lub zaświadczenia. Na bieżąco

3. Prowadzenie rejestru zgłaszanych spraw dotyczących podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich. Na bieżąco

4. Przekazywanie zawiadomień o podejrzeniu krzywdzenia lub krzywdzeniu, które wpłynęły do sekretariatu (telefon, e-maile, ustnie) Koordynatorowi d.s. Standardów Ochrony Małoletnich. Na bieżąco

5. Stosowanie do archiwizacji dokumentów wytworzonych w procesie rozpatrywania spraw krzywdzenia JRWA. Na bieżąco

Koordynator ds. strony internetowej/ zespół ds. promocji Poradni

1. Umieszczanie informacji na stronie internetowej oraz w mediach społecznościowych poradni informacji na temat:

• praw dziecka/człowieka;
• ochrony przed przemocą oraz wykorzystywaniem;
• zagrożenia bezpieczeństwa w Internecie. Na bieżąco

2. Pedagogizacja rodziców w zakresie wychowania bez przemocy. Wg potrzeb

Pracownicy pedagogiczni poradni

1. Zapoznaje się i przestrzega postanowień Standardów Ochrony Małoletnich. Luty 2024 i na bieżąco

2. W miarę możliwości, w trakcie prowadzonych zajęć, warsztatów zapoznaje małoletnich z treścią dokumentu, np. w formie informacji o prawach dziecka i prawach człowieka. Na bieżąco

3. W przypadkach podejrzenia krzywdzenia małoletniego podejmuje działania określone w poszczególnych procedurach postępowania. Na bieżąco

4. Prowadzi szkolenia, warsztaty dla rodziców, rad pedagogicznych o zjawisku przemocy, skutkach, symptomach, rozpoznawaniu jej stosowania. Wg potrzeb i harmonogramu wspomagania przedszkoli, szkół i placówek

5. W czasie indywidualnych konsultacji, wyjaśnia małoletnim i ich rodzicom/prawnym opiekunom zasad ochrony małoletnich obowiązujących poradni. Na bieżąco

2. Zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu poradni do stosowania standardów oraz sposób dokumentowania tej czynności.

1) Osobą odpowiedzialną za przygotowanie personelu do stosowania standardów jest dyrektor poradni.

2) Przygotowanie personelu polega na pogłębianiu wiedzy i umiejętności rozpoznawania krzywdzenia, objawów, identyfikacji ryzyka krzywdzenia i podejmowania, zgodnie z prawem, właściwych działań, a także wiedzy z zakresu odpowiedzialności prawnej w przypadku zaniechania postępowania w celu ochrony i wsparcia małoletnich.

3. Osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich.

1) Każdy pracownik poradni jest odpowiedzialny za przyjęcie zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich.

2) Dyrektor poradni powołuje zespół interwencyjny w składzie:

a) Dyrektor poradni – mgr Izabela Młyńska

b) Koordynator ds. Standardów Ochrony Małoletnich– mgr Joanna Zubrzycka

c) Zastępca Koordynatora ds Standardów Ochrony Małoletnich – mgr Ilona Sobieraj

d) Psycholog – mgr Weronika Rybczyńska

e) Psycholog – mgr Magdalena Michałowska – Kmiecik

f) Psycholog – mgr Olga Jakubowska

3) W przypadku nieobecności wyżej wymienionych osób dyrektor powołuje nowy skład zespołu.

4. Dokumentowanie zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich i archiwizowanie wytworzonej dokumentacji.

1) Dla każdego zdarzenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich zakładana jest imienna teczka z nazwiskiem małoletniego.

2) Do czasu zakończenia sprawy teczka pozostaje w gabinecie dyrektora poradni i jest należycie chroniona przed dostępem osób nieuprawnionych.

3) W teczce umieszcza się według potrzeb zaistniałego zdarzenia odpowiednio:

a) Zgłoszenie podejrzenia krzywdzenia lub zgłoszenie krzywdzenia.

b) Arkusz diagnostyczny oceny ryzyka występowania przemocy wobec małoletnich.

c) Notatki z prowadzonych czynności wobec zaistniałych zdarzeń (w tym określony plan wsparcia).

4) Plan wsparcia małoletniego po ujawnieniu jego krzywdzenia opracowuje zespół interwencyjny.

5. Udostępnianie Standardów Ochrony Małoletnich.

1) W poradni opracowane zostały dwie wersje dokumentu: Standardy Ochrony Małoletnich:

a) Wersja „pełna”, inaczej kompletna,

b) Wersja „skrócona” – przeznaczona dla małoletnich.

2) Obie wersje są dostępne w sekretariacie i u dyrektora poradni oraz opublikowane na stronie internetowej poradni.

6. Zasady przeglądu i aktualizacji standardów

1) Dyrektor poradni dokonuje oceny stopnia znajomości i poprawności stosowania Standardów Ochrony Małoletnich na bieżąco, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego.

2) W przypadku zmian w prawie, wymagających ich wdrożenia w dokumencie, nowelizacje są wprowadzane na tych samych zasadach, które obowiązywały przy wdrożeniu dokumentu.

3) W celu oceny funkcjonalności i przydatności dokumentu w poradni prowadzone są ewaluacje:

a) w trakcie posługiwania się i stosowania opracowania;

b) po upływie dwóch lat od daty wdrożenia.

4) Ewaluację przeprowadza Koordynator ds Standardów Ochrony Małoletnich we współpracy z Zespołem ds. Interwencji Kryzysowej.

5) Raport z ewaluacji wraz z wnioskami Koordynator ds Standardów Ochrony Małoletnich przedstawia radzie pedagogicznej.

Załączniki do obowiązującej procedury ochrony małoletnich przed krzywdzeniem:

1. Wzór Karty zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego – Załącznik nr 1

2. Wzór oświadczenia o poufności informacji powziętych w procesie postępowania w sprawie krzywdzenia małoletnich – Załącznik nr 2

3. Arkusz diagnostyczny oceny ryzyka stosowania przemocy wobec małoletnich – Załącznik nr 3

4. Rejestr zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletnich – Załącznik nr 4

5. Oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami Ochrony Małoletnich – Załącznik nr 5

6. Niebieska Karta A– Załącznik nr 6

7. Niebieska Karta B – Załącznik nr 7

8. Monitoring Standardów Ochrony Małoletnich – Wzór Ankiety – Załącznik nr 8

9. Algorytm postępowania w przypadku podejrzenia przemocy domowej wobec małoletniego – Załącznik nr 9