10 października obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego. To dobra okazja, aby przypomnieć sobie, że zdrowie psychiczne jest równie ważne jak fizyczne. Dzieci i młodzież, podobnie jak dorośli, potrzebują wsparcia w radzeniu sobie z emocjami, stresem czy trudnościami dnia codziennego. Psychika dzieci i nastolatków kształtuje się w dynamicznym świecie pełnym wyzwań. Zarówno szkoła, jak i dom, są miejscami, w których można skutecznie wspierać dobrostan młodych ludzi – budować ich odporność psychiczną i wzmacniać poczucie bezpieczeństwa. Troska o zdrowie psychiczne dzieci powinna być codzienną praktyką, a nie jednorazowym gestem.
Dlaczego zdrowie psychiczne dzieci jest tak ważne?
Dobre samopoczucie psychiczne nie oznacza tylko braku problemów emocjonalnych. To przede wszystkim zdolność do radzenia sobie z wyzwaniami, nawiązywania relacji i rozwijania swojego potencjału.
Niestety, badania pokazują, że coraz więcej dzieci i nastolatków doświadcza trudności psychicznych – stresu, lęków czy obniżonego nastroju. Dlatego tak istotne jest, by zarówno środowisko szkolne, jak i domowe, wspierały zdrowie psychiczne młodych osób. Wczesna profilaktyka, rozmowa i umiejętne wspieranie mogą znacząco zmniejszyć ryzyko pogłębiania się problemów. Zdrowa psychika to nie tylko brak trudności, ale także zdolność do radzenia sobie ze stresem, budowania relacji i rozwijania swojego potencjału.
Co sprzyja dobrostanowi psychicznemu dziecka?
Codzienne wspieranie dzieci i młodzieży w dbaniu o zdrowie psychiczne nie wymaga specjalistycznej wiedzy, a otwartości i konsekwencji. Ważne, by codziennie dostarczać im poczucia, że są słyszani i akceptowani. Rozmowa bez oceniania pokazuje, że emocje można wyrażać bez lęku. Stała rutyna daje poczucie bezpieczeństwa, a mniejsza presja uwalnia od poczucia, że trzeba być „najlepszym”. Dzięki prostym technikom, takim jak ćwiczenia oddechowe czy praktyki uważności, młodzi ludzie uczą się samoregulacji. To fundament, który zbudują dzięki wsparciu rodziny i bliskich osób.
Rodzice odgrywają ogromną rolę w budowaniu odporności psychicznej swoich dzieci. Najważniejsze jest, by z dzieckiem rozmawiać i uważnie słuchać, dając mu poczucie, że jego emocje są ważne i zrozumiane, zwłaszcza gdy dorośli sami otwarcie mówią o uczuciach, potrafią przyznać się do trudności i pokazują, że proszenie o pomoc jest naturalną częścią życia. Warto spędzać razem czas, choćby na spacerze czy przy wspólnym posiłku, bo takie chwile wzmacniają więź i poczucie bezpieczeństwa. Jeśli dziecko przez dłuższy czas wycofuje się z kontaktów, ma problemy ze snem, traci zainteresowania warto skonsultować się z psychologiem.
Dobrostan psychiczny dziecka to nie luksus, ale podstawa zdrowego rozwoju. Wspólna troska rodziców, nauczycieli i specjalistów sprawia, że dzieci i młodzież mogą lepiej radzić sobie z wyzwaniami i czerpać satysfakcję z nauki i relacji. Dzień Zdrowia Psychicznego to przypomnienie, że psychika wymaga takiej samej troski jak ciało. Dbanie o dobrostan dzieci i młodzieży to inwestycja w przyszłość i szczęśliwe życie.
Literatura:
Biuro Rzecznika Praw Dziecka. (2023). Raport z badania jakości życia dzieci i młodzieży: Perspektywa dzieci i ich rodziców. Obszar: samopoczucie psychiczne. https://brpd.gov.pl/wp-content/uploads/2023/04/Za%C5%82%C4%85cznik-nr-4.-Raport-z-badania-jako%C5%9Bci-%C5%BCycia-dzieci-i-m%C5%82odzie%C5%BCy-pespektywa-dzieci-i-ich-rodzic%C3%B3w.-Obszar-samopoczucie-psychiczne.pdf
Brzezińska, A. I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2015). Psychologia rozwoju człowieka. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Flis, J., Dębski, M. (2023). Raport z badania dotyczącego zdrowia psychicznego, poczucia własnej wartości i sprawczości wśród młodych ludzi. Fundacja UNAWEZA. https://mlodeglowy.pl/wp-content/uploads/2023/04/MLODE-GLOWY.-Otwarcie-o-zdrowiu-psychicznym_-Raport-final.pdf
Lewandowska, A. (2024). Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w Polsce – jak poprawić sytuację najmłodszych i polepszyć ich komfort oraz samopoczucie. UNICEF Polska. https://centrum-prasowe.unicef.pl/327729-zdrowie-psychiczne-dzieci-i-mlodziezy-w-polsce-jak-poprawiac-sytuacje-najmlodszych-i-polepszac-ich-komfort-oraz-samopoczucie
Oleś, P. (2019). Psychologia człowieka dorosłego i młodzieży. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Światowa Organizacja Zdrowia. (2020). Adolescent mental health. World Health Organization. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescent-mental-health
