Dziś przypada zakończenie ogólnopolskiej kampanii „Dzieciństwo bez przemocy”. Kampania miała być wyrazem sprzeciwu wobec krzywdzenia dzieci w Polsce oraz promocją rozwiązań sprzyjających dobremu dzieciństwu. Zorganizowana została przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę oraz Krajową Koalicję na rzecz Ochrony Dzieci, którą tworzy kilkanaście organizacji działających na rzecz dobrostanu najmłodszych. Głównym partnerem kampanii była Rzeczniczka Praw Dziecka.
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Zwoleniu przyłączyła się do niej organizując liczne wydarzenia dotyczące powyższej tematyki: zajęcia dla dzieci, prelekcje dla rodziców, warztaty dla rodziców pt. "Bez klapsa", rozmowy profilaktyczne, porady, rozpowszechnianie informacji o akcji na stronie internetowej Poradni oraz w mediach społecznościowych, stworzenie w Poradni tablicy dotyczącej przemocy i inne.
Celem poszerzenia naszej wiedzy na temat zjawiska przemocy przygotowaliśmy poniższy artykuł. Zachęcamy Państwa do zapoznania się z nim.
„Przemoc wobec dzieci: Cichy krzyk, którego nie możemy ignorować”
Przemoc wobec dzieci to temat, który wciąż budzi ogromne emocje, choć na przestrzeni lat zaczyna być traktowany z większą uwagą. Mimo rosnącej świadomości społecznej, problem ten wciąż dotyczy milionów dzieci na całym świecie. Dzieci, które mają prawo do miłości, bezpieczeństwa i szacunku, codziennie zmagają się z rzeczywistością, w której ich niewinność staje się pretekstem do okrucieństwa.
W polskim społeczeństwie temat przemocy wobec dzieci wciąż jest tabu, mimo że w mediach coraz częściej pojawiają się wstrząsające historie. Często jednak na dłużej zapominamy o tych dzieciach, kiedy nagłówki przestają przyciągać uwagę. To błąd, bo problem nie znika. To nie są tylko przypadki "złych ludzi", którzy nie potrafią opanować swoich emocji. To również kwestia systemowa, w której brakuje wystarczającego wsparcia dla rodzin, a instytucje odpowiedzialne za ochronę najmłodszych wciąż działają zbyt wolno lub nieskutecznie.
Współczesna przemoc wobec dzieci nie ogranicza się tylko do brutalnego bicia. To także zaniedbanie, psychiczne upokarzanie, molestowanie, a także korzystanie z technologii w celu zadawania bólu i cierpienia. Nie muszą to być wyłącznie rodzice. Przemoc mogą stosować opiekunowie, nauczyciele, a nawet rówieśnicy. Mimo postępującej edukacji na temat przemocy rówieśniczej i przemocy online, dzieci wciąż są narażone na różne formy agresji, które mogą prowadzić do poważnych, długotrwałych konsekwencji zdrowotnych i psychicznych.
Tragiczne jest to, że wiele dzieci nie potrafi mówić o tym, co przeżywają. Często nie wiedzą, że to, co się dzieje, jest niewłaściwe. Często nie mają odwagi zgłosić przemocy z obawy przed konsekwencjami, lękiem o rodzinę czy poczuciem winy. Zdarza się, że w domu nie znajdują nikogo, komu mogłyby zaufać. I to właśnie w takich chwilach, w tych najciemniejszych zakamarkach, dzieje się najwięcej tragedii.
Kultura, która akceptuje przemoc, nie tylko wśród dorosłych, ale także wobec dzieci, jest częścią większego problemu. Tolerowanie agresji w życiu codziennym, brak reakcji na niewłaściwe zachowania w szkole czy w rodzinach, budują przestrzeń, w której przemoc może się rozwijać. Dlatego tak ważna jest edukacja na temat granic, szacunku do drugiego człowieka oraz umiejętności rozwiązywania konfliktów w sposób nieagresywny. Ale edukacja to tylko jeden element większej układanki. Równocześnie musimy wspierać ofiary przemocy, a także działać na rzecz zmiany systemów, które pozwalają na bezkarność sprawców.
Jednym z najważniejszych kroków jest stawienie czoła tym niewidocznych ranom, które nie zawsze pozostawiają blizny na skórze. Dzieci często nie potrafią same prosić o pomoc. To na nas, dorosłych, spoczywa odpowiedzialność, aby wyciągnąć je z cienia przemocy. Warto pamiętać, że pomoc dzieciom nie kończy się na interwencji w przypadku konkretnych incydentów. To także długofalowy proces wychodzenia z traumy, odbudowywania zaufania do świata i ludzi.
Społeczność, która ignoruje problem przemocy wobec dzieci, jest skazana na dalsze cierpienie. Każde dziecko, które nie otrzyma pomocy na czas, jest kolejnym krokiem ku utracie nadziei na lepsze jutro. Dlatego tak ważne jest, abyśmy wszyscy – niezależnie od roli, jaką pełnimy w społeczeństwie – nie przestawali walczyć o dobro dzieci, bo tylko wtedy naprawdę można mówić o cywilizowanej, odpowiedzialnej społeczności. Rozpoznanie, że dziecko może być ofiarą przemocy, niekiedy może być trudne.
Na co należy zwrócić uwagę?
- Zmiany w zachowaniu: zachowuje się w sposób nieadekwatny do wieku, występuje agresja, wycofanie, lękliwość lub nadmierna cisza, ma trudności w relacjach interpersonalnych, unika kontaktu z innymi rówieśnikami, zaczęło wagarować, pogorszyło się w nauce, nadużywa alkoholu lub narkotyków, itp.;
- problemy emocjonalne: pojawiają się stany depresyjne, występuje niska samoocena, występuje występują napady złości, itp.;
- fizyczne oznaki: ma widoczne obrażenia ciała (poparzenia, ślady po ugryzieniu, siniaki, złamania kości), których pochodzenie trudno jest wyjaśnić, itp.;
- problemy ze snem: nocne koszmary, dziecko boi się chodzić spać, moczy się w nocy, itp.;
- przejawia dziwne bądź niezwykłe dla swojego wieku zachowania seksualne (np. jest nadmiernie rozbudzone, dużo mówi o seksie), itp.;
- wykazuje zaburzenia jedzenia: nie dojada, nadmiernie się objada, wymiotuje, itp..
Co warto zrobić w takiej sytuacji?
1. Oferuj wsparcie emocjonalne. Bądź dostępny do rozmowy, wysłuchaj jej bez przerywania. Pokaż, że się troszczysz. Nie bagatelizuj problemu. Przemoc jest problemem, który może eskalować i mieć poważne konsekwencje.
2. Bądź cierpliwy. Daj osobie czas na dzielenie się swoimi przeżyciami. Czasem to może zająć chwilę, aby się otworzyć. Dzieci muszą czuć się komfortowo, aby opowiedzieć o swoich problemach.
3. Słuchaj bez oceniania. Umożliwiaj osobie mówienie o swoich doświadczeniach, nie osądzając jej ani nie podważając jej uczuć.
4. Naucz dziecko, jak sobie radzić. Wspólnie opracujcie strategie, które dziecko może zastosować, gdy ktoś je dręczy. Zapewnij, że będziesz je wspierać. Powiedz mu, że nie jest samo i że może liczyć na Twoją pomoc. Pomóż znaleźć mu odpowiednie wsparcie, np. terapeuta, grupa wsparcia, infolinia czy inne zaufane osoby.
5. Poinformuj odpowiednie osoby. Jeśli dziecko jest ofiarą przemocy, ważne jest, aby poinformować o tym nauczycieli lub inne osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo dziecka.
6. Bądź ostrożny w swoich działaniach. Unikaj działań, które mogą być postrzegane jako agresywne lub kontrolujące.
Gdzie szukać pomocy?
Szkoła
Nauczyciele, pedagodzy, psychologowie mogą pomóc w identyfikacji problemów oraz skierować dziecko do odpowiednich specjalistów.
Ośrodki Interwencji Kryzysowych
W każdym MOPS, GOPS powołane są Zespoły Interdyscyplinarne do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, które oferują pomoc dla osób w kryzysie, w tym dla dzieci doświadczających przemocy.
Jeżeli nie chcesz dzwonić na Policję, możesz skontaktować się z konsultantami telefonów zaufania. Pomogą ci, powiedzą, co najlepiej zrobić w twojej sytuacji:
Niebieska linia (800 120 002)
Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży (116 111)
Przemoc wobec dzieci to nie jest temat na chwilę. To jest rzeczywistość, która wymaga naszej nieustannej uwagi, empatii i działań. I tylko wtedy, gdy zbiorowym wysiłkiem wprowadzimy zmiany, uda nam się stworzyć świat, w którym dzieci będą mogły czuć się naprawdę bezpieczne. Ważne jest, aby dziecko mogło otwarcie rozmawiać o swoich problemach i obawach.
Opracowanie: praktykantka Renata Połowin, praktykantka Ewelina Świątek
Nadzór mertoryczny: psycholog PP-P w Zwoleniu mgr Ilona Sobieraj
