WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW
Mowa kształtuje się według określonych faz rozwojowych w pierwszych latach życia.
Nie można oczekiwać od małego dziecka, by w jego mowie pojawiły się wszystkie głoski jednocześnie.
Rodzicu! Jesteś pierwszym wzorcem do naśladowania mowy dla dziecka.
- Podtrzymuj naturalną skłonność do mówienia swojego dziecka.
- Bądź cierpliwym słuchaczem i niewyczerpanym źródłem informacji.
- Mów do dziecka powoli, wyraźnie i jak najczęściej.
- Wykorzystuj każdą sytuację do tego celu (spacery, czynności codzienne, zabawy).
- Bądź dla swojego dziecka źródłem prawidłowych wzorców wypowiedzi. Nie mów pieszczotliwie i nie wyręczaj dziecka w mówieniu, bo to zaburza rozwój artykulacji.
Dobry słuch jest warunkiem prawidłowego rozwoju mowy. Obserwuj reakcje słuchowe dziecka na dochodzące dźwięki. Przy jakichkolwiek wątpliwościach zgłoś się z dzieckiem na badanie słuchu.
Dla rozwoju mowy istotny jest sprawnie działający narząd artykulacyjny. Nieprawidłowości ssania, połykania, żucia zwykle poprzedzają zaburzenia mowy.
Mowa rozwija się przy prawidłowo przebiegającym rozwoju ruchowym, właściwie kształtującej się sprawności manualnej i poczuciu rytmu. Dzieci, które zaczęły chodzić później niż rówieśnicy, mogą również później zacząć mówić.
Kontakt z rówieśnikami mobilizuje do mówienia i stwarza sytuacje aktywizujące spontaniczną mowę dziecka.
Obserwuj jak mówi twoje dziecko w porównaniu z rówieśnikami. Słuchaj sugestii nauczycieli przedszkola. Wobec jakichkolwiek niepokojów skorzystaj z pomocy logopedy.
Tego nie róbmy:
- Unikajmy podawania dziecku smoczka typu "gryzak", zwracajmy uwagę, aby dziecko nie ssało palca. Następstwem tych niepożądanych zachowań mogą być wady zgryzu, które prowadzą do wad wymowy.
- W trakcie rozmowy z dzieckiem unikajmy zdrobnień i spieszczeń (języka dziecinnego), dostarczając dziecku prawidłowy wzorzec językowy danego słowa.
- Nie zaniedbujmy chorób uszu, gdyż nie leczone mogą prowadzić do niedosłuchu, a w następstwie do nieprawidłowej wymowy.
- Nie gaśmy naturalnej skłonności dziecka do mówienia obojętnością, cierpką uwagą, lecz słuchajmy uważnie wypowiedzi, zadawajmy dodatkowe pytania, co przyczyni się do korzystnego rozwoju mowy.
- Nie poprawiajmy wymowy dziecka żądając, by kilkakrotnie powtarzało dane słowo. Niech z naszego języka znikną słowa :"Powtórz ładniej", "Powiedz lepiej". Wychowanie językowe to nie tresura.
- Nie zawstydzajmy, nie karzmy dziecka za wadliwą wymowę.
- Nie zmuszajmy dziecka leworęcznego do posługiwania się ręką prawą w okresie kształtowania się mowy. Naruszanie w tym okresie naturalnego rozwoju sprawności ruchowej zaburza funkcjonowanie mechanizmu mowy. Często prowadzi to do zaburzeń mowy, a w szczególności do jąkania.
- Nie wymagajmy od dziecka zbyt wczesnego wymawiania poszczególnych głosek. Dziecko nie przygotowane pod względem sprawności narządów artykulacyjnych, niedostatecznie różnicujące słuchowo dźwięki mowy, a zmuszane do wymawiania zbyt trudnych dla niego głosek, często zaczyna je zniekształcać. W ten sposób przyczyniamy się do powstawania błędnych nawyków artykulacyjnych, trudnych do zlikwidowania.
Izabela Młyńska
